Nieuwsapps anno 2014: drie initiatieven pakken het anders aan

Het nieuwe jaar is nog maar net begonnen, maar dat weerhoudt verschillende media er niet van om 2014 al tot het jaar van (vul maar in) uit te roepen. 2014 is het jaar van de lichaamsbeharing, kopte The Guardian al op 19 januari. Onzin, zegt de Huffington Post: 2014 is het jaar van de gezondheid. Nee hoor, dit is het jaar van de Bitcoin, aldus de Wall Street Journal. Als iCulture willen we niet achterblijven, want ons viel iets heel anders op: in tweeënhalve maand zijn al drie spraakmakende nieuwsinitiatieven gestart op iPhone of iPad. Het interessante is dat ze het fenomeen nieuwsapp alledrie op een totaal andere manier aanpakken: als bloemlezing, kiosk of nieuwsaggregator. We stelden ons daarom de vraag: wat is er vernieuwend aan Volkskrant Select, Blendle en Facebook Paper?

Bloemlezing, kiosk of nieuwsaggregator

2013 leek in eerste instantie ook geen slecht jaar voor nieuwe initiatieven in de journalistiek: in Nederland zagen onder andere NRC Reader, DNP, TPO, De Correspondent en Tone het levenslicht. Tone veroorzaakte helaas te weinig reuring en sneuvelde, DNP ging samen met TPO. De Correspondent haalde in ieder geval genoeg abonnementsgeld binnen om het een jaar te rooien, maar hoeveel van de 20.000 abonnees die in september lid werden over een half jaar hun abonnement vernieuwen moet nog blijken. Blijft over: NRC Reader.

NRC Reader wil helaas geen cijfers over het aantal gebruikers publiceren, maar lijkt het goed te doen. Het is dan ook een van de apps die dit jaar navolging heeft gekregen. Het nieuwe Volkskrant Select doet namelijk min of meer hetzelfde, maar dan voor bestaande lezers. Kennelijk lijkt het ‘herverpakken’ van achtergrondartikelen als strategie voor anderen betrouwbaar genoeg om soortgelijke bloemlezing-apps te ontwikkelen. Een ander interessant nieuws-initiatief uit 2014 is Blendle. Deze kiosk-achtige dienst is wederom niet de eerste in zijn soort, diensten als eLinea en Myjour waren er eerder, maar onderscheidt zich van deze initiatieven op meerdere manieren (waarover later meer).

Nog meer nieuws uit 2014: Facebook Paper. De nieuwe Amerikaanse app zal voor traditionele krantenlezers misschien nooit een serieuze nieuwsbron worden, maar voor andere groepen – jonge mensen die niet voor nieuws willen betalen maar wel graag op de hoogte blijven – wel. Nieuwsaggregators als Facebook Paper en Flipboard laten volgens veel journalisten zien dat de grenzen tussen degelijke en leuke journalistiek aan het vervagen zijn. Facebook Paper is het allebei: de app toont gratis nieuws, maar wel in een stijlvolle interface; het nieuws is afkomstig van andere bronnen, maar er zit wel een grote redactie achter die cureert; je kunt hier en daar een kattenplaatje tegenkomen, maar kunt je feeds ook zo inrichten dat je alleen artikelen over wetenschap en technologie leest. In een interessant artikel over Buzzfeed lees je over diezelfde vervaging. De populaire website werd bekend met allerlei geestige lijstjes (“29 Struggles That Only People With Big Butts Will Understand“) maar neemt sinds kort journalisten van Politico en The Wall Street Journal in dienst, om zich te richten op diepgravende journalistiek. Uiteindelijk moeten we de ‘leuke’ nieuwssites en -apps, de Buzzfeeds en de Facebook Papers, dus zeker niet zomaar wegwuiven als spelers.

Het lijkt erop dat 2013 het jaar was waarin we qua nieuwsapps vooral uitprobeerden: er verscheen van alles wat, maar er was nog geen lijn in te ontdekken. In 2014 zijn er inmiddels wel drie voorzichtige trends binnen de digitale journalistiek te ontwaren: de kiosken, de bloemlezingen en de nieuwsaggregators. Hieronder zetten we de nieuwste initiatieven binnen deze stromingen (Blendle, Volkskrant Select, Facebook Paper) voor je op een rij, waarbij we steeds schetsen hoe ze zich onderscheiden ten opzichte van de concurrentie, wat ze voor de journalistiek kunnen betekenen en wat de potentiële obstakels voor hun succes zijn.

Volkskrant Select

Begin februari werd Volkskrant Select voor iPhone en iPad uitgebracht, een applicatie die wij eerder een sneak preview-app noemden. In Volkskrant Select kun je iedere avond een selectie van tien artikelen uit de krant van de volgende dag lezen. De hoofdredactie van de krant maakt de selectie. Voor 1,79 euro per week heb je toegang tot elke editie, maar elke dag is een verhaal naar keuze gratis. Elke avond om 22.00 uur verschijnen tien nieuwe verhalen die je anders pas in de krant van morgen leest. Daarvoor hoef je geen nieuwe editie te downloaden. Je ziet de verhalen onder elkaar staan in één timeline met foto’s, die na de tien verhalen van de dag doorgaat met de geselecteerde verhalen van de dag ervoor.

Waarom is dit vernieuwend?

Op het eerste gezicht is Volkskrant Select eigenlijk helemaal niet zo vernieuwend. De app doet in principe wat NRC Reader vorig jaar al tamelijk succesvol deed: iedere dag een selectie van artikelen maken en één verhaal per dag gratis beschikbaar stellen. Eén verschil tussen de beide apps is natuurlijk het tijdstip. De Volkskrant presenteert telkens een selectie uit de krant van morgen, NRC Reader uit de krant van diezelfde dag. Daarnaast verschilt de prijs. Volkskrant Select is duurder dan NRC Reader. Abonnees krijgen dan wel weer gratis toegang, wat bij NRC Reader niet het geval is.

Dat laatste verschil is belangrijker dan het lijkt; NRC en Volkskrant bedienen met hun apps dus een andere groep mensen. Het NRC zocht een jonge nieuwe doelgroep, terwijl Volkskrant Select nadrukkelijk bedoeld is voor huidige abonnees. Het is een extraatje voor hen, aldus chef digitaal Laurens Verhagen (@laurensvhg) tegen persinnovatie.nl. “We horen vaak dat mensen overdag niet aan de krant toe komen, daar spelen we hiermee op in.” Natuurlijk kunnen niet-abonnees de app kopen en natuurlijk zou het fijn zijn als de Volkskrant nieuwe lezers trekt. “Maar het doel is niet direct om er geld mee te verdienen. We hopen vooral dat mensen er langer abonnee door blijven.”

Vanwege die andere doelgroep betekent de komst van Volkskrant Select wel degelijk vernieuwing voor de journalistiek. Het betekent niet alleen dat oude media weer nieuwe media nodig hebben om lezers te behouden, maar ook dat kranten tegenwoordig verder kijken dan overstappen op tabloid– of berlinerformaat en het paaien met iPad-abonnementen. Ze zijn eindelijk bereid om hun content in een totaal ander jasje te gooien, wat qua vorm niets meer van de oorspronkelijke krant wegheeft. Dat een krant die ommezwaai voor een hippe jonge nieuwe doelgroep aandurft is niet zo gek, maar dat dit juist voor het huidige – enigszins vergrijsde – abonneebestand gebeurt is hoe dan ook nieuw. Tot slot kunnen beide apps elkaar versterken, wat ook betekenis heeft voor de journalistiek. Verhagen tegen persinnovatie: “Hoe meer mensen eraan gewend raken om zo de krant te lezen en te betalen voor digitale artikelen, hoe beter.”

Wat zijn de obstakels voor succes?

Voorlopig zijn er moeilijk directe gevaren aan te wijzen voor Volkskrant Select, behalve dan dat de app concurreert met de papieren krant, vanwege het feit dat ze dezelfde doelgroep aanspreken. De redactie is natuurlijk slim genoeg om intern kannibalisme in de gaten te houden, maar toch kan de Volkskrant hierdoor misschien minder pareltjes de avond van tevoren weggeven.

Downloaden: Volkskrant Select (gratis, abonnement €1,79 per week, gratis voor kranten-abonnees, universeel, iOS 4.3+)

Blendle

Recent konden we de primeur brengen: Blendle komt ook naar iPhone en iPad. Voor wie het spraakmakende project van initiatiefnemers Alexander Klöpping (@AlexanderNL) en Marten Blankesteijn (@blankesteijn) heeft gemist: in Blendle kan je door verschillende kranten en tijdschriften bladeren op zoek naar interessante artikelen, die je kunt kopen tegen een kleine betaling. Zo kost een artikel van het NRC bijvoorbeeld 10 cent en de Volkskrant 25 cent, die je betaalt met het tegoed dat je op Blendle zet. Handig: bij Alerts kun je instellen over welke onderwerpen je alles wil lezen. De komende anderhalve maand worden de eerste vroege inschrijvers tot de website van Blendle toegelaten. De Nieuwe Reporter schreef al een – overwegend positieve – recensie over Blendle. Kort geleden maakten de oprichters bekend dat de huidige wachtrij voor de dienst in april zal verdwijnen en het bedrijf ook met buitenlandse uitgevers in gesprek is.

Waarom is dit vernieuwend?

Het meest vernieuwende aan Blendle is de deelfunctie. Net als op Twitter kun je in Blendle ook mensen volgen en gevolgd worden. In je Blendle-tijdlijn vind je artikelen die mensen die jij volgt hebben gedeeld en eventueel van commentaar hebben voorzien. Een slimme zet, want als nieuwsconsument kom je op sociale media dikwijls mensen tegen die bijzondere artikelen hebben gelezen. Als een via Twitter of Facebook gedeeld artikel interessant lijkt (‘Goh, bijzonder verhaal in de Volkskrant vandaag’) moet je constant de afweging maken: nieuwsgierig blijven of voor dat ene artikel een paar euro’s voor een hele krant of compleet tijdschrift neerleggen. Door juist voor dit vraagstuk een oplossing te bieden springt Blendle in een belangrijk gat.

Nog meer verschillen: aan concurrent Myjour zijn op NRC na geen grote namen van kranten en tijdschriften verbonden. In plaats daarvan abonneren gebruikers zich op nieuwe artikelen van vakbladen of individuele auteurs. En in alternatief eLinea – met onder andere artikelen uit NRC, HP/De Tijd, Panorama en talloze andere grote tijdschriften – kun je afrekenen per artikel, maar ook onbeperkt lezen voor een vast bedrag per maand. Tot slot kan ook het uitbrengen van een eigen applicatie – wat Blendle dus in de toekomst zegt te gaan doen – straks Blendle wel eens onderscheiden van andere initiatieven die je per artikel laten betalen. Myjour heeft geen app en eLinea ook niet. Als Blendle straks een tijdje de eerste en enige artikelenkiosk met een applicatie is, kan dat de dienst qua toegankelijkheid een behoorlijk voordeel geven.

Wat zijn de obstakels voor succes?

De aanpak van Blendle is relatief nieuw, maar lang niet iedereen is overtuigd van de potentie voor succes. Op Adformatie betoogt Edwin Korver dat Blendle – net als Sport 7 – niet voortkomt uit een vraag, maar uit een vooronderstelling (in dit geval: dat mensen bereid zijn te betalen voor online losse artikelen uit verschillende kranten). Of die vergelijking nu zo geschikt is hebben wij echter onze twijfels over, een sportkanaal op tv is niet hetzelfde als een losse artikelen-dienst.

Aan de andere kant begrijpen we wel wat de auteur ongeveer wil zeggen: dat Spotify bijvoorbeeld voor muziek zo goed werkt, wil niet zeggen dat Spotify-achtige programma’s voor boeken ook per definitie succesvol worden. Het is sowieso afwachten wat consumenten nu precies willen en waar ze precies voor willen betalen. Hoe dan ook dapper dat de oprichters van Blendle hun nek uitsteken om dat uit te zoeken.

Facebook Paper

Nog niet beschikbaar in de Nederlandse of Belgische App Store, maar lang zal het hopelijk niet meer duren. Facebook Paper werd meteen na verschijning erg goed ontvangen. In de nieuwsapp kies jij je eigen nieuwsrubrieken uit. Facebook selecteert vervolgens de belangrijkste berichten in deze categorieën, geselecteerd door een 100-koppige redactie. Daarnaast selecteert Paper ook belangrijke berichten van je sociale netwerk en biedt mogelijkheden om te chatten (inclusief terugkeer van de chatheads), meldingen te ontvangen en berichten te schrijven. Paper is dus geen pure nieuwsapp, maar een soort ‘uitzending gemist’, zowel van nieuws als van sociale updates. Met een eenvoudige sleepbeweging voeg je categorieën toe. De headlines van het nieuws, sportnieuws, tech, ideeën, kunst, maar ook Cute en humoristische berichten in LOL.

Waarom is dit vernieuwend?

Er zijn meerdere nieuws- of tijdschriften-apps die ongeveer hetzelfde doen als Paper, zoals Flipboard en Digg. Toch heeft Facebook Paper een aantal belangrijke unieke factoren. Zo wordt de nieuwsselectie momenteel gemaakt door een redactie (nu alleen Amerikaans, maar Facebook heeft de omvang om Paper wereldwijd in de markt te zetten). Daarmee kan Paper wel eens een dreun verkopen aan Flipboard, dat ook nieuws biedt binnen je eigen favoriete categorieën, maar voor de selectie op algoritmes teert. Daardoor krijg je in Flipboard eerder vier keer een soortgelijk populair verhaal van verschillende nieuwsbronnen te zien, in plaats van één geselecteerd verhaal dat door een redactie is geselecteerd.

Ook belangrijk: als één partij een nieuws-app en sociaal platform ineen kan uitbrengen, is het Facebook wel. Waar andere nieuws-apps vaak puur als informatiebron worden gebruikt, is Facebook natuurlijk vooral bekend als communicatiebron. De kans dat nieuwsberichten sociale interactie opleveren is daardoor des te groter. In dat opzicht heeft Facebook Paper een streepje voor op andere nieuws-apps die gebruikers oproepen om andere mensen in hun applicatie te volgen of op berichten te reageren. In deze app heb je immers al een opgebouwd netwerk tot je beschikking, en weet je wie jouw berichten zien. De kans op interactie is daardoor veel groter.

En dan hebben we het nog niet eens over de animaties gehad: Paper is één van die zeldzame apps die écht leuk is om te bedienen. Bijvoorbeeld het omhoog vegen van berichten om ze in volledig scherm te zien, of het naar beneden vegen om berichten te sluiten. De animaties zijn zo goed, dat je in Paper zelfs even blijft spelen als er niks meer te lezen valt, gewoon omdat het kan. Zo kun je artikelen aan de onderkant vastpakken om ze alle kanten op te bewegen, te vergroten en te verkleinen. Ook mooi: het openen van een link in een bericht gaat gepaard met een vouwanimatie die je eveneens kan ‘vastpakken’. En dan is er nog het extraatje van het foto’s op volledig scherm bekijken door de iPhone te kantelen. Kortom: Tijd verdoen in Paper is leuk.

Wat zijn de obstakels voor succes?

Journalisten zijn het er nog steeds niet over eens: wordt Facebook Paper nu de redding of ondergang van Facebook? Wij schreven dan ook dat Paper één brandende vraag onbeantwoord laat: worden alleen afvallige en minder fanatieke gebruikers door de app aangetrokken, of de rest van de Facebookers eigenlijk ook? Facebook moet ervoor waken dat Paper niet zó interessant is dat de app ook de uitvalsbasis van fanatieke gebruikers wordt. Het is natuurlijk de vraag of iedereen zit te wachten op bijzondere animaties en mooidoenerij – voor sommige mensen is simpel gek genoeg – maar het is hoe dan ook een kwestie die Facebook zal bezighouden.

Wanneer Paper het wint van de standaard Facebook-app zal het karakter van de fraaie app ook mee moeten veranderen. Op dit moment zijn er bijvoorbeeld nog geen advertenties in Facebook Paper te vinden, wat de app erg rustig maakt. Maar als de massa op Paper overstapt zal het vermoedelijk niet lang duren tot er gesponsorde content verschijnt. Komende updates moeten aanwijzen welke richting Facebook Paper inslaat. Is het alleen een oplossing om minder betrokken gebruikers terug te winnen of worden in de toekomst Facebook Pagina’s en Groepen toegevoegd en wordt dit de nieuwe totaalapp? Paper kan beide kanten op.

Downloaden: Paper (gratis, alleen Amerikaanse App Store, iPhone, iOS 7.0+)

Gemene deler

Hoewel er bij ieder initiatief natuurlijk kanttekeningen te plaatsen zijn, zal innovatie de gemiddelde journalist en nieuwsconsument hoopvol stemmen. Qua aanpak en doelgroep zijn de hierboven genoemde initiatieven compleet anders, maar hebben één gemene deler: de makers proberen met hun product aan te sluiten op de veranderende wensen van de nieuwsconsument.

Volkskrant Select houdt er bijvoorbeeld rekening mee dat mensen tegenwoordig niet meer willen wachten op de ochtendkrant, maar ‘s avond op de bank al wat mooie artikelen willen lezen. En dat lezers sommige dagen niet toekomen aan het doorspitten van een hele krant, en dat een korte bloemlezing in een app dan heel prettig kan zijn. Blendle speelt op eenzelfde manier daarop in: ze geven gebruikers de mogelijkheid om zelf te bepalen welk artikel uit welke krant ze lezen, en hoeveel dat er in totaal zijn. Dat je iedere dag vast zit aan de dezelfde hoeveelheid nieuws in hetzelfde jasje, vinden steeds meer mensen ouderwets en inflexibel. Tot slot gooit ook Facebook Paper het over een modernere boeg. In die app kun je immers zelf bepalen over welke onderwerpen je nieuws wil lezen en krijg je een sociaal netwerk om erover te communiceren cadeau. Paper is – vergeleken met de twee andere applicaties – als app misschien minder aantrekkelijk voor de traditionele krantenlezer, maar kan jongere lezers die niet per se bereid zijn om voor nieuws te betalen dan weer wel aanspreken.

Dat mensen en bedrijven hun nek uitsteken iets anders proberen, valt te prijzen. Sommigen roepen immers dat ze bereid zijn om te betalen voor nieuws, maar hoeveel, en op welke manier? Anderen roepen weer dat nieuwsbronnen het roer radicaal moeten omgooien, maar welke kant op, en hoe hard? Proberen is erachter komen.

Meer lezen over vernieuwing in de journalistiek? Lees bijvoorbeeld dit interessante artikel op Wired, waarin ondernemer en multimiljonair Marc Andreessen stelt dat de groei van de nieuwsindustrie de komende jaren zal worden vertienvoudigd vanwege de groeiende nieuwshonger onder consumenten.

Foto bovenaan: (c) Pietus/Shutterstock