Journalistieke iPad-app Tone verschenen: alles draait om inhoud

Eigenlijk zou het nieuwe journalistieke platform Tone al eind juni verschijnen. Maar er waren tegenslagen en de makers kozen ervoor om pas dit weekend de nieuwe iPad-app Tone uit te brengen. De formule is nog wel steeds hetzelfde: 11 artikelen over politiek, economie en media, geschreven door vooraanstaande journalisten waarvoor je €1,79 per nummer betaalt.

Na het installeren van de app zie je alleen een knop waarmee je meteen een abonnement kunt nemen. Gelukkig is er ook een onopvallend linkje waarmee je losse nummers en artikelen kunt kopen. Wie vóór het downloaden toch even wil kijken wat Tone zoal te bieden heeft, kan bijvoorbeeld het artikel van Hans Laroes over de Fyra buiten de app om lezen. Of het artikel van Simon Johnson over bestuur van banken. Gelukkig is het eerste nummer met elf nummers helemaal gratis. Bij toekomstige nummers kun je zonder betaling de eerste tien, twaalf regels lezen om te kijken of een artikel je aanspreekt. Losse artikelen zijn momenteel nog niet te koop, dus we weten niet hoeveel een los artikel gaat kosten, maar gezien de vaste prijsniveau’s in de App Store kan het niet anders dan €0,89 of €0,99 zijn (een compleet nummer kost namelijk €1,79).

Bij Tone gaat het om de inhoud en de app is daarom bewust heel eenvoudig gehouden. Er is een knop Nummers, om door de beschikbare en gekochte nummers te bladeren. En er is een knop Auteurs om de lijst met auteursnamen en een beknopte levensloop van de persoon in kwestie te bekijken. Wie die auteurs zijn, was vooraf al bekendgemaakt. Voor mensen die de kwaliteitskranten lezen en de betere praat- en nieuwsprogramma’s op tv volgen, staan er bekende namen tussen, zoals interviewer Frénk van de Linden, columnist Philip Dröge en filosoof Jan-Hendrik Bakker. Het is mooi dat Tone zich niet beperkt tot de Nederlandse intelligentsia, maar ook de internationaal vermaarde Joschka Fischer, Naomi Wolf en Esther Dyson erbij betrekt. Onder elke biografie vind je een lijst met de artikelen die deze persoon geschreven heeft. Een foto van de auteur is het enige wat de artikelen nog een beetje opfleurt. De artikelen zelf bestaan uitsluitend uit tekst, er zijn geen afbeeldingen. Daarmee onderscheidt Tone zich behoorlijk van NRC Reader, die juist volop inzet op grote fototegels en afbeeldingen die met een knap parallax-effect achter de tekst doorschuiven. Verder valt op dat Tone alleen in landschapsweergave is te gebruiken, terwijl het door het ontbreken van graphics eigenlijk probleemloos geschikt had kunnen worden gemaakt voor de portretstand. Ondersteuning voor de portretstand staat hoog op de prioriteitenlijst van Tone, zeggen de makers. De app bevat geen ingebouwde browser; bij aantikken van een linkje verlaat je de app en word je doorgestuurd naar de Safari-browser.

Eenvoud

Open je een artikel, dan valt op dat alles erg eenvoudig is uitgevoerd met flinke witmarges. Het geeft je de mogelijkheid om je volledig te concentreren op de tekst. Het is bijna een schok als je vanuit het artikel PRISM en privacy wordt doorgestuurd naar het dossier PRISM bij de Volkskrant. Wow, dat zijn veel reclamebanners! Tone zelf doet dat niet: er is geen reclame, zelfs geen streamers of kaders om de aandacht van de lezer te trekken of hem de tekst door te loodsen. Eigenlijk is dat ook niet nodig. De artikelen zijn van een begrijpelijk niveau (HBO+) en zijn niet veel langer dan een halve krantenpagina. Het draait hier duidelijk om de kwaliteit van de artikelen, niet om alle poespas eromheen. Maar juist die ‘poespas’ zou Tone wel eens nodig kunnen hebben om echt door te kunnen breken en een rendabel businessmodel te kunnen opzetten, zonder dat de integriteit van de auteurs in het geding komt. Ik bedoel dan: het makkelijk kunnen tweeten of facebooken van interessante artikelen (die mogelijkheid is er wel, maar de deelknoppen fade meteen weg zodra je een artikel opent). Of anders: op artikelen kunnen reageren zodat de onderwerpen die Tone brengt het gesprek van de dag worden (desnoods via een discussieplatform buiten de app) of makkelijke linkjes om de auteurs of Tone zelf op Twitter of desnoods Google+ te kunnen volgen. Er ontstaat nu weinig buzz rondom de artikelen, waardoor de potentiële doelgroep maar voor een deel wordt bereikt. Misschien vonden de makers dit soort sociale promotie te populistisch, maar Tone is nu wel een eilandje geworden dat heel erg op zichzelf staat. Wat Tone in ieder geval wél goed doet, is dat ze van het eigen Twitter-account @toneapp geen zendstation hebben gemaakt, maar daadwerkelijk terugpraten tegen (potentiële) lezers.

Als je vanuit Tone doorklikt naar één van de linkjes (bijvoorbeeld Volkskrant) is dat even schrikken.

Andere kanshebbers: DNP, De Correspondent, NRC Reader

Is het toeval dat er in 2013 opeens zoveel initiatieven zijn om de betere journalistiek in een app te stoppen? Misschien niet. En het zal ook geen toeval zijn dat in 2013 opeens de tijd rijp is dat er voor goede content betaald moet worden. Dat kan gunstig uitpakken voor andere initiatieven die nog in de maak zijn en meer op andere niches zijn gericht. De huidige kanshebbers Tone, De Correspondent, De Nieuwe Pers en NRC Reader trekken wel allemaal een andere doelgroep.

• DNP is wat meer op de gewone lezer gericht en biedt ook ruimte aan columns die puur op vermaak zijn gericht. Een collectie kost €4,49, een abonnement op een losse auteur €1,79. DNP draait sterk om de personen die eraan meedoen. Vandaar ook de auteursgebonden abonnementen. Exclusiviteit is niet het belangrijkste; er staan stukken in die ook al elders op internet kunnen zijn geschreven. DNP richt zich op uitbreiding, niet op een zo selectief mogelijk clubje auteurs. Wie goede content heeft, mag meedoen. DNP noemt zich ‘krant’ en bevat een mix van actuele en wat langer lopende content. Door je gericht te abonneren kun je de krant naar je hand zetten, al is het bij meer dan twee auteursabonnementen aantrekkelijker om maar het volledige abonnement te nemen. Totaal anders van insteek dan Tone.
• NRC Reader (€1,79 per week, €4,49 per maand) bevat elke dag de acht beste artikelen uit NRC Handelsblad en NRC Next. Het draait om artikelen met diepgang, het is minder van belang welke persoon het heeft geschreven. De auteur is meer een toevallige voorbijganger, dan iemand waarvan je fan bent en waarop je je kunt abonneren. Sterker gericht op de achtergronden van de dagelijkse actualiteit. Door de dagelijkse frequentie zal het een heel ander publiek trekken dan Tone, dat meer op algemene ontwikkelingen is gericht. De stukken in NRC Reader zijn in eerste instantie bedoeld voor de krant, ze zijn niet exclusief voor de app geschreven, zoals bij Tone.
• De Correspondent lijkt qua opzet nog het meest op Tone. Dit nieuwe journalistieke platform zal in september verschijnen en heeft net als Tone een aantal grote namen aan zich weten te binden. Terwijl Tone zich richt op drie onderwerpen (economie, politiek en media) gaat De Correspondent het iets breder insteken. Je betaalt €60 per jaar en bent daarmee per saldo goedkoper uit dan met Tone. Maar de drempel om meteen €60 uit te geven ligt wel tamelijk hoog. Misschien gaat De Correspondent ook week- of maandedities verkopen. Het is nog onduidelijk in welke frequentie de stukken zullen verschijnen.

Het eerste nummer van Tone wekt de indruk dat het blad zal worden gevuld door goede, degelijke en soms wat minder bekende namen. Mensen die expert op hun vakgebied zijn, maar bij het grote publiek nog niet zoveel bekendheid hebben. Maar in de aankondiging van Tone was al te zien dat er ook namen uit het populaire circuit zijn toegevoegd, zoals Youp van ‘t Hek en Aaf Brandt Corstius, twee namen die niet bekend staan om hun economische of politieke analyses, maar misschien wel iets verstrooiends over ontwikkelingen in de media kunnen schrijven. Youp van ‘t Hek en Aaf Brandt Corstius zijn wel in de mock-up gebruikt, maar het zijn geen auteurs die artikelen voor Tone zullen schrijven.

Van gratis naar betaald

Tone is een typisch kind van deze tijd, waarin uitgevers zich realiseren dat er met gratis nieuws op internet nauwelijks geld te verdienen valt. Eén oplossing is om betaalmuren op te richten, maar dat zorgt er alleen maar voor dat lezers voor het snelle naar gratis en oppervlakkiger ingestoken nieuwsmedia zoals NU en AD uitwijken. Een andere oplossing is om het snelle nieuws gratis weg te geven (al dan niet ingekocht via ANP en Novum) en voor langere achtergrondartikelen te laten betalen. Dat model is al grotendeels realiteit bij de papieren kranten, maar dan zul je wel voor de achtergrondartikelen op zaterdag naar de krantenstal moeten lopen. De vraag is hoe lang dat nog werkt en of die incidentele lezers genoeg opleveren om een krantenredactie draaiend te houden.

Alle hierboven genoemde initatieven kiezen voor betalen voor kwaliteitscontent, maar alleen bij NRC zit er nog een papieren krant achter. NRC is ook de enige partij in het rijtje die te maken heeft met een duur kantoor en een dure redactie, en ook de wens heeft uitgesproken dat ze met initiatieven als NRC Reader proberen om zich ook volgend jaar nog te kunnen veroorloven een 200-koppige redactie aan het werk te houden.

DNP, De Correspondent en Tone zijn op zichzelf staande initiatieven die moeten zorgen dat ze zelf rendabel worden en niet te maken hebben met vaste contracten en andere ballast uit het verleden. De meeste kosten zitten in het ontwikkelen van de app en het betalen van de freelance-auteurs, die niet in vaste dienst zijn. Of de auteurs ervan kunnen rondkomen is hun eigen probleem (dat ze kunnen oplossen door zichzelf meer als merk te gaan profileren met boeken, spreekbeurten en advieswerk). Partijen als Tone en DNP hoeven alleen maar te zorgen dat het platform rondom de app rendabel wordt. Misschien is dat de enige manier waarop kwaliteitsjournalistiek nog mogelijk is. Maar ja, dan moet Tone wel wat meer aan promotie doen. Héél erg hard bezig zijn met iets moois maken en maar hopen dat mensen het vanzelf opmerken, is een veelvoorkomend karaktertrekje onder journalisten die nog niet zo bezig zijn met ‘personal branding’. Maar het levert niet altijd succes aan de kassa op.

Downloaden: Tone (gratis, €1,79 per nummer, iPad, iOS 5.0+)