iPad iBooks gebruikt ePub-formaat voor boeken: standaard of versplintering?

Als ik op mijn iPhone gratis boeken via Stanza download, verschijnen ze ook in eReader, een andere ebook-applicatie op de iPhone. Dat komt omdat beide applicaties het ePub-formaat ondersteunen. ePub is de Open eBook-standaard van het International Digital Publishing Forum, dat ook in Adobe Digital Editions en diverse ereaders (zoals de Sony Reader) wordt gebruikt. Ook de Barnes & Noble Nook, de iRex en diverse andere apparaten en apps kunnen het formaat aan. Een ePub-bestand is in feite een zip-bestand, bestaande uit XHTML en XML-metadata.

Toch roept de aankondiging van iBooks op de iPad nog wel vragen op. Betekent het nu, dat je op de iPad aan betaalde boeken uit de iBooks Store vastzit, waar Apple zo’n $15 voor gaat rekenen? Enerzijds wel, want ePub kan worden voorzien van DRM (al blijkt er nog geen standaard te zijn voor de toe te passen DRM). Eén van de oplossingen is Adobe’s ADEPT DRM, die veel ereaders gebruiken, maar die bleek afgelopen jaar gemakkelijk te hacken. Als apple voor ADEPT DRM kiest, kun je met Adobe InDesign CS3 zelf ebooks maken. Het mooie van ePub is dat het voor heel veel apparaten geschikt is. Het minder mooie, is dat de opmaakmogelijkheden niet zo goed zijn. Stripboeken en studieboeken met wiskundige formules zijn minder geschikt om in ePub-formaat te publiceren. Behalve DRM zijn nog meer brandende kwesties niet standaard geregeld in ePub, zoals de manier waarop applicaties omgaan met notities in de tekst (annotaties) of het linken naar andere e-books.

Toch is er voorlopig nog weinig om je zorgen over te maken. Apple’s iBook Store komt, zoals het er nu naar uitziet, voorlopig nog niet beschikbaar in Nederland en België. Ontwikkelaars van iPhone-applicaties zoals Stanza zullen daardoor gemotiveerd zijn om aangepaste versies voor de iPad te maken, waarop je je huidige boeken kunt blijven lezen. Je kunt voor applicaties als Stanza ook gemakkelijk zelf boeken maken.

LexCycle, de maker van de applicatie Stanza, heeft op de website een mooi lijstje staan van software die je kunt gebruiken om zelf een ePub-boek te maken. Het is de vraag of je die in Apple’s iBooks-applicatie op de iPad kunt inlezen, maar in Stanza op de iPad zal het zeker lukken. Opties zijn bijvoorbeeld Calibre (gratis voor Windows, Mac en Linux), Adobe InDesign, Feedbooks en ePub Tools (een commandoregeltool).

Een ePub-bestand is in feite een zip-bestand, bestaande uit XHTML en XML-metadata, zodat je het in het uiterste geval ook nog helemaal met de hand kunt maken.

Toch is er wel kritiek te horen op Apple’s plannen met e-books op de iPad: het zou gebruikers in verwarring kunnen brengen. De boeken zijn bijvoorbeeld niet compatibel met de Amazon Kindle (al kun je je afvragen of dat niet Amazon’s probleem is, omdat zij niet voor ePub hebben gekozen). Het wijst wel op een ander probleem: consumenten twijfelen welk type e-book ze nu moeten kopen, aangezien een boek op het ene platform niet zomaar te lezen is op een ander platform. Een DRM-vrij alternatief waar iedereen mee uit de voeten kan zoals MP3, is er nog niet.

Nick Bogaty, senior manager of digital publishing business development bij Adobe denkt dat consumenten pijnlijke lessen zullen leren: “There are going to be some potentially painful lessons” wanneer ze e-books van het ene naar het andere apparaat willen kopiëren. Er zijn nu in feite twee systemen: enerzijds Amazon’s Kindle-systeem waarmee je boeken op de Kindle, desktop en sommige smartphones kunt lezen. En anderzijds de rest van de industrie, waaronder Barnes & Noble, Sony en anderen, die voor ePub met Adobe’s DRM hebben gekozen. Apple kiest weliswaar voor ePub, maar dat wil niet zeggen dat ze ook voor Adobe’s DRM kiezen. Als Apple haar eigen DRM-technologie (FairPlay?) gaat toepassen ontstaat er een derde cluster, waarvan nog maar de vraag is of je boeken uit iBooks ook op andere apparaten kunt lezen.