Universele oplader vanaf 28 december 2024, ook in Nederland

Update 22 december 2023: De ministerraad heeft ingestemd met een voorstel van minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat om per 28 december 2024 de universele oplader verplicht te stellen. De minister vindt dat consumenten op onnodige kosten worden gejaagd als ze verschillende opladers moeten kopen. Eigenlijk is de genoemde datum niets bijzonders, want ook op Europees niveau was al besloten dat 28 december 2024 de invoeringsdatum van de universele usb-c-oplader is. Verder kunnen consumenten vanaf de genoemde datum zelf beslissen of ze een nieuw apparaat met of zonder oplader kopen. Een pictogram maakt duidelijk of er wel of geen oplader in de doos zit.

Update 4 oktober 2022: Het Europese Parlement heeft vandaag in grote meerderheid gestemd vóór de invoering van usb-c als universele oplaadpoort voor consumentendevices, waaronder de iPhone. In een persbericht van het Europese Parlement is te lezen dat alle mobiele telefoons, tablets en camera’s die in de EU verkocht worden moeten voorzien zijn van een usb-c-poort. Vanaf voorjaar 2026 gaat het ook gelden voor laptops. Er werden 602 stemmen vóór en 13 stemmen tegen uitgebracht. Daarnaast onthielden 8 personen zich van de stemming. De invoering van de universele oplaadpoort maakt onderdeel uit van een groter plan van de EU om e-waste te voorkomen.

Overigens stemde het Europese Parlement in 2020 ook al met een ruime meerderheid voor de invoering, maar om een of andere redenen kwam het plan er toen niet door. En afgelopen juni zou de kogel ook al door de kerk zijn geweest. Het is een lange weg geweest: meer dan 10 jaar geleden werd er voor het eerst over gesproken.

Update 7 juni 2022: Het is nu officieel, de universele oplaadpoort komt er. De EU, het Europese Parlement en de Europese Raad zijn het hierover eens geworden.

Na jaren aanmodderen is het nu definitief: er komt een universele oplader voor smartphones, tablets en andere elektronische apparaten. Of beter gezegd: een universele oplaadpoort in je toestel, waarbij de keuze is gevallen op usb-c. Deze keer gaat het lukken! Dit moet je weten over de universele oplader die de EU wil invoeren:

• #1 Wanneer komt er een universele oplader?
• #2 Welke oplader wordt standaard?
• #3 Wat betekent het voor Apple?
• #4 Wat betekent het voor jou?
• #5 Wat zijn de voordelen van een universele oplader?
• #6 Komt er binnenkort weer een andere standaard?
• #7 Waarom duurt het allemaal zo lang?
• #8 Universele oplader of oplaadpoort?

#1 Wanneer komt er een universele oplader?
Er wordt al sinds 2009 gesproken over een universele oplader voor smartphones, tablets en andere apparaten. Sinds 2021 staat het weer volop op de agenda, deze keer in de vorm van een wetsvoorstel van de Europese Commissie. Nu deze is goedgekeurd door het Europese Parlement en de Raad, volgt een overgangsperiode van 24 maanden. In deze periode krijgen fabrikanten de tijd om hun producten aan te passen. Vanaf 28 december 2024 is de universele oplaadpoort verplicht.

Het houdt in dat alle telefoons, tablets en overige consumentenelektronica dat in de Europese Unie verkocht wordt, gebruik moet kunnen maken van een standaardoplader met usb-c-aansluiting.

Ook staat in de wet dat de verkoop van opladers wordt losgekoppeld van de verkoop van apparaten. Het is dus niet verplicht een usb-c-kabel of oplader mee te leveren. Apple doet dit al, door sinds een aantal jaren geen oplader meer mee te leveren in de verpakking. Dit scheelt een hoop afval.

#2 Welke oplader wordt standaard?
Europa heeft gekozen voor usb-c. Dat is op zich een prima keuze, want veel Android-toestellen werken al met deze opladers en Apple kiest er ook steeds vaker voor.

Het oorspronkelijke idee was om micro-usb de standaard te maken, dat in 2009 veel werd toegepast. Apple-producten waren in die tijd voorzien van 30-pins connector. Maar de voorstellen voor een universele lader namen zoveel tijd in beslag, dat fabrikanten inmiddels waren overgestapt naar een nieuwe standaard, usb-c.

Apple koos in 2012 voor de Lightning-aansluiting, dan nu nog steeds de standaard is op iPhones en op diverse accessoires, zoals de AirPods-oplaaddoosjes en de MagSafe Battery Pack. Wel zijn er regelmatig geruchten dat Apple in 2023 gaat stoppen met de Lightning-aansluiting in iPhones en accessoires.

#3 Wat betekent het voor Apple?
Apple zal de iPhones en de standaard iPad moeten aanpassen en voorzien van usb-c. Die plannen lagen er waarschijnlijk toch al, maar Apple leek geen haast te maken. Overigens is Apple tegenstander van één universele oplader: ze hebben de afgelopen jaren meermaals gezegd dat het innovatie in de weg staat. Wat het afzonderlijk verkopen van een oplader betreft is Apple al wel op de goede weg: sinds een paar jaar wordt standaard geen stroomadapter meer in de verpakking meegeleverd, om afval te voorkomen.

#4 Wat betekent het voor jou?
De overgangsperiode voor Apple-gebruikers zal relatief lang zijn. De nieuwste iPhone-modellen werken nog met Lightning-aansluiting en we zijn gewend dat Apple’s toestellen zeker vijf jaar in gebruik blijven, al dan niet opgeknapt als refurbished iPhones. Als de verplichte overstap naar usb-c pas in 2024 wordt doorgevoerd, zullen nog tot 2030 de toestellen met Lighting-aansluiting in gebruik blijven. Zo heel abrupt zal de overgang dus niet zijn. Vroeger had je ook speakers met geïntegreerde 30-pins connector die in één klap onbruikbaar werden (tenzij je een adapter gebruikte), maar dat komt nauwelijks meer voor.

Ben je al overgestapt op recente iPads en MacBooks, dan heb je waarschijnlijk al een paar usb-c-kabels liggen. Zit je nog helemaal in het ‘Lightning-ecosysteem’ dan betekent het dat gaandeweg de Lightning-kabels niet meer kunt gebruiken. Je kunt ze het beste weggeven aan iemand die nog wel een iPhone met Lightning-aansluiting gebruikt, om te voorkomen dat er toch nog elektronisch afval op de afvalberg terechtkomt.

#5 Wat zijn de voordelen van een universele oplader?
Europa wil de hoeveelheid elektronisch afval verminderen, door ervoor te zorgen dat kabels voor meerdere apparaten geschikt zijn. Eurocommissaris Thierry Breton zei hierover: “Straks moeten alle leden van een gezin precies dezelfde lader kunnen gebruiken, ongeacht hun telefoon.”

Ook speelt mee dat het gemakkelijker is dat je nog maar één type kabel nodig hebt. Consumenten zouden gefrustreerd zijn over de groeiende berg ongeschikte opladers die ze thuis hebben liggen. Bij Apple-gebruikers valt dat overigens wel mee: aan Lightning en usb-c heb je genoeg.

Invoering van een universele oplader moet naar schatting 11.000 ton elektronisch afval voorkomen. Maar het invoeren van de wetgeving betekent ook dat er tijdelijk extra afval ontstaat, namelijk veel Lightning-kabels onbruikbaar worden en in de vuilniszak worden gegooid. Recycling is een optie, maar dat zal lang niet altijd gebeuren.

#6 Komt er binnenkort weer een andere standaard?
De kans is aanwezig dat er op termijn wéér een andere standaard voor de universele opladers komt. Maar dit zal waarschijnlijk dezelfde vormfactor als usb-c zal hebben. De Europese Commissie moedigt fabrikanten aan om samen te werken om usb-c verder te verbeteren. Een ontwikkeling is bijvoorbeeld ondersteuning voor Thunderbolt, zoals onlangs nog gebeurde bij de iPad mini.

Een andere ontwikkeling is dat je de oplaadpoort in je toestel steeds minder nodig hebt. Je kunt je toestel ook draadloos opladen en dat opent de mogelijkheden voor een toekomstige iPhone zonder fysieke oplaadpoort. Apple is hierop voorbereid door MagSafe te ontwikkelen.

#7 Waarom duurt het allemaal zo lang?
Europa heeft de fabrikanten eerst de kans gegeven om met eigen oplossingen te komen. Het aantal verschillende opladers daalde daardoor van dertig naar drie, maar dat is nog niet genoeg. Daarna volgde voorstel na voorstel om te komen tot een universele oplader.

In 2018 pakte de EU het plan opnieuw op, nadat het jarenlang in de ijskast was gezet. Ook nu is de knoop nog niet definitief doorgehakt, maar de kans dat het Europees Parlement en de Raad hun goedkeuring geven is vrij groot. Er is voor de Europese politici weinig reden om tegen te zijn.

#8 Universele oplader of oplaadpoort?

In de discussie over universele opladers wordt vaak afwisselend gesproken over universele opladers en oplaadpoorten. Dat kan tot verwarring leiden. Gaat het nu over een oplader? Nee, eigenlijk gaat het over de oplaadpoort. Of beter gezegd: de connector die je in een apparaat moet steken.

De EU wil voorschrijven welke connector er aan het einde van de kabel zit, dus het gedeelte dat je in de iPhone steekt. Dit heeft uiteraard consequenties voor de oplaadpoort in de iPhone: dit moet usb-c zijn. Voor Apple betekent het dat de Lightning-poort in de iPhone plaats moet maken voor usb-c. Tenzij Apple een creatieve oplossing verzint waardoor ze toch aan de eisen voldoen. Een adapter (zoals eerder bij 30-pins-naar-Lightning gebeurde) is waarschijnlijk niet voldoende.

Het feit dat Apple al een universele oplader in de winkel verkoopt, is niet genoeg. Je kunt bij Apple al de 20 Watt adapter van €25 en de usb-c-oplaadkabel van €25 aanschaffen, maar die laatste kun je alleen gebruiken voor bepaalde iPads, niet voor de iPhone.