iPhone in de journalistiek: ervaringen van Nederlandse journalisten

Mensen gebruiken de iPhone steeds meer en ook op professioneel vlak wordt de iPhone een steeds grotere speler. Hoe gebruiken Nederlandse journalisten en verslaggevers hun iPhone in hun dagelijkse werkzaamheden? Wij vroegen het aan bekende Nederlandse verslaggevers.

Redactie iCulture.nl - 8 januari 2016, 11:15

De smartphone is inmiddels niet meer weg te denken uit de maatschappij. Voor sommige beroepen is het een onmisbaar hulpmiddel geworden. In de journalistiek bijvoorbeeld: daar wordt de iPhone steeds meer gebruikt als vervanging voor de camera en ook op redacties worden iPhones en iPads steeds vaker ingezet. Wij deden een rondvraag bij enkele bekende Nederlandse journalisten en verslaggevers over hun ervaringen met de iPhone en iPad in hun dagelijkse werkzaamheden. Is de iPhone goed genoeg voor live-verslaggeving in journaals of voor het maken van achtergrondreportages?

Deze reportage is gemaakt door Wouter van Dijke (@WoutervD) (interviews Jeroen Wollaars en Rachid Finge) en Benjamin Kuijten (interviews Geertje Algera en Olaf Koens) met medewerking van Jean-Paul Horn.

Geertje Algera (KRO-NCRV) maakt reportages met de iPhone

Geertje Algera (@missgeertje) is werkzaam bij KRO-NCRV en maakt voor deze omroep korte reportages voor internet en NPO 2. Algera is één van de eerste reportagemakers in Nederland die groot voorstander is van het zogenaamde MoJo Journalism (MoJo staat voor Mobile Journalism). Dat houdt in dat zij haar reportages maakt met haar iPhone in plaats van een reguliere tv-camera. De reden voor haar is dat het enerzijds veel praktischer is, want minder gewicht en minder apparatuur. Anderzijds legt ze sneller contact met mensen die zich niet graag laten interviewen voor de televisie, zoals jongeren met een religieuze of multiculturele achtergrond. Algera maakte bijvoorbeeld reportages over een Marokkaanse blogster, over jongeren met een christelijke en islamitische geloofsovertuiging en filmde kleuters voor Kindertijd. Filmen met een iPhone is in dit soort gevallen een stuk laagdrempeliger, terwijl een cameraploeg juist averechts kan werken.

Als je het vergelijkt met filmen met een semi-professionele camera (CamJo), is het filmen met je iPhone minder belastend. “MoJo heeft voor mij CamJo vervangen”, aldus Algera.

“CamJo vind ik technisch gewoon echt te ingewikkeld. De hele dag met een camera lopen sjouwen is lichamelijk gezien ook gewoon echt te zwaar. Dan moet je ook nog een statief bij je hebben en lampen voor in de winter. Voordat je het weet loop je met tien kilo rond. Ik wil het mezelf zo eenvoudig mogelijk maken.”

Voor haar reportages gebruikt Algera nu een iPhone 6 met de hoogste opslag (128GB), maar ze is begonnen met een iPhone 5s met slechts 16GB aan geheugen. Een vereiste is wel het gebruik van een statief en een dasspeldmicrofoon. Belangrijk is dat het er strak uitziet en niet wiebelt.

“Zodra mensen zien dat het strak is en niet wiebelt, denken ze dat het professioneel is. Mensen beginnen eraan te wennen. Met een iPhone kom je dicht op de mens, het is niet bedreigend.”

Toch stuit Geertje Algera ook nog op problemen.

“Het is wel zo dat als je op het Binnenhof met alleen een iPhone komt, dat mensen je nog niet helemaal serieus nemen, maar dit is in een rap tempo aan het veranderen.”

Dat is bijvoorbeeld al te zien op het Eurovisie Songfestival. “Bij de laatste editie van het Eurovisie Songfestival was meer dan de helft van de mensen met een smartphone aan het filmen.” Andere beperkingen zijn bijvoorbeeld het licht. Bij schemer wordt het filmen al lastiger, maar bij daglicht is het prima te doen.

Foto’s Geertje Algera: Shody Careman

Hoe Algera haar reportages maakt, is geheel haar vrije keus. “Ik word vrijgelaten in hoe ik dingen aan wil pakken”, vertelt ze. “De eindredacteur reageerde gelijk heel erg enthousiast.” Monteren heeft ze wel gedaan op de iPhone, maar in de workflow van de KRO-NCRV is dat nog wat lastig. Voor montage kun je bijvoorbeeld gebruikmaken van iMovie, maar Algera maakt zelf ook gebruik van het automatische edit-programma Magisto. “Perfect om een filmpje te maken van een feestje, of van je kinderen”, aldus Algera.

"De reportages die je maakt moeten zich er wel voor lenen."

“De reportages die je maakt moeten zich er wel voor lenen”, geeft Algera tot slot aan. “Korte persoonlijke portretten die ik maak zijn erg geschikt om met een iPhone te filmen, maar ook langere reportages en documentaires zijn mogelijk.”

Op 29 en 30 april 2016 spreekt Geertje Algera op de tweede editie van het MoJoCon-congres in Dublin. Hier zal ze praten over hoe ze als MoJo toegang krijgt tot mensen die zich niet graag laten interviewen door traditionele media.

Olaf Koens (RTL Nieuws): verslag doen vanuit de actie

Ook voor buitenlandse journalisten kan een iPhone een uitkomst zijn, zo blijkt uit het verhaal van Olaf Koens (@obk). Koens was jarenlang verslaggever vanuit Rusland voor De Volkskrant en RTL Nieuws en maakte daar diverse gebeurtenissen mee, zoals de ramp met passagiersvliegtuig MH17.

Vooral op zulke momenten waar snel gehandeld moet worden, kan de iPhone van pas komen. “Ik werkte in Rusland niet met een vaste cameraman, maar altijd met freelancers”, vertelt Koens. “Als er iets gebeurde moest ik iemand boeken, die moest door de file of met de metro dan mijn kant op komen, vaak duurde dat te lang. Ik heb tientallen keren stand-uppers opgenomen met de iPhone. Ook bij de MH17. Soms vroeg ik zelfs aan voorbijgangers en toeristen om de telefoon vast te houden terwijl ik verslag deed.”

"Soms vroeg ik zelfs aan voorbijgangers en toeristen om de telefoon vast te houden terwijl ik verslag deed."

Koens heeft altijd twee iPhones bij zich: eentje met een lokaal nummer en eentje met zijn Nederlandse nummer. Hierdoor kan hij notities maken op het ene toestel, als hij op het andere toestel in gesprek is. Verder doet hij er alles mee: e-mailen, Twitter en Facebook in de gaten houden, budgetten aanmaken, televisieprogramma’s kijken en accommodaties regelen in het buitenland. Ook de iPad wordt nog gebruikt voor het lezen van kranten en magazines, maar, zo zegt Koens: “Eigenlijk doe je tegenwoordig alles op de telefoon.”

Een iPhone kan het werk als verslaggever in het buitenland een stuk eenvoudiger maken. Niet alleen omdat het handzamer is, maar vooral omdat je in bepaalde regio’s last krijgt van argwaan tegenover camera-apparatuur.

“Alles is makkelijker geworden. Na de aanslag op de Russische Airbus boven de Sinai zijn wij naar Egypte vertrokken. Het is daar lastig werken, gelijk aan de grens kreeg men argwaan over onze camera-apparatuur. Het werd allemaal in beslag genomen. De camera, de microfoons, de kabeltjes – alles. Behalve onze iPhones.”

Hoewel een iPhone handig is voor snelle shots, zitten er ook nadelen aan.

“Omdat iedereen smartphones heeft is het bij bepaalde gebeurtenissen lastig naar binnen te komen, of de juiste mensen te spreken te krijgen. Bij protestdemonstraties lopen er vijftig jongeren met smartphones om oppositieleiders heen om ze een paar vragen te stellen. Fantastisch, maar soms wat lastig.”

Er zijn zelfs plekken waar je alleen met een ouderwetse camera naar binnen mag.

Qua apps gebruikt Koens voornamelijk de standaardzaken als Twitter, WhatsApp, Evernote en Gmail, maar AssetSource Security Awareness & Analysis is ook een app die hij in de gaten blijft houden. Voorheen werd er gebruikgemaakt van SMS om op de hoogte te blijven van al het nieuws.

Wordt Koens beperkt in de middelen die hij gebruikt? Nee, want er gelden geen richtlijnen of regels voor het gebruik van bepaalde producten of diensten. Koens heeft van RTL een iPhone 5 tot zijn beschikking gekregen. Wel merkt hij op dat het beeld hierbij wat diepte mist en het geluid niet altijd goed genoeg is. Desondanks weegt het gemak van een iPhone op zak zo zwaar, dat deze nadelen daarbij in het niet vallen.

Jeroen Wollaars (NOS): kruisgesprekken met de studio

Jeroen Wollaars, Duitslandcorrespondent voor de NOS, gebruikt ook regelmatig zijn iPhone om verslag te doen van gebeurtenissen. Wollaars (@wol) heeft al een aantal keren een live gesprek gevoerd in een nieuwsuitzending, met dank aan zijn iPhone. “Ik heb de iPhone al een aantal keer gebruikt voor een kruisgesprek”, vertelt Wollaars.

“Dat is een gesprek waarbij je live in het journaal bent en praat met de presentator. Vroeger moesten we voor elk kruisgesprek een satellietwagen huren, inclusief technicus, cameraman, allerlei dingen die je moet opzetten en aansluiten, enzovoort. Dat is een heel gedoe en ook enorm duur.”

Het enige wat je met een iPhone nodig hebt is een 4G-verbinding en die is er in Duitsland bijna altijd.

Wollaars kan zich nog goed de eerste live-verbinding met een iPhone bij het NOS Journaal herinneren. Dit was bij een veiligheidsconferentie in München. Hij maakte daar voor het eerst gebruik van een app genaamd LiveU. “Het was te kort dag om nog een satellietwagen te regelen, maar ik wilde toch graag live. Toen besloten we om voor het eerst die app in te zetten.”

“Ik had toen snel een statief geleend van een Japanse cameraploeg en de verbinding opgezet”, vervolgt Wollaars. “Het werkte fantastisch. De reacties van zowel collega’s als kijkers waren geweldig, veel mensen van de redactie waren verbijsterd dat dit zo kon.” Deze eerste keer beviel zo goed, dat het later nog vele malen is ingezet. “Bij de vliegramp in de Alpen heb ik bijvoorbeeld vanaf het vliegveld Tegel meerdere keren uitgezonden.”

"Live gaan met de iPhone werkte fantastisch. De reacties van zowel collega’s als kijkers waren geweldig."

Om goed live te gaan zijn er ook voor Wollaars wel enkele middelen nodig, zoals een statief en een lamp. Dit gaat wel enigszins geïmproviseerd: “Die moet ik met tape aan het statief vastmaken”, vertelt hij lachend. Net als Olaf Koens heeft ook Jeroen Wollaars een tweede telefoon op zak waarmee hij via een oortje in contact kan blijven met de studio.

Hoewel Wollaars ook enthousiast is over het gebruik, geeft ook hij aan dat er nadelen zijn. Zo kan het live gaan met een iPhone behoorlijk afleidend zijn. “Als je een cameraman hebt kun je je volledig op je verhaal richten. Nu moet je ook letten op je verbinding, of je goed in beeld bent, of het licht goed is, enzovoort. Dat verstoort soms je concentratie.” Er zijn ook nog andere nadelen aan het gebruik van een iPhone bij het doen van live verslag. Zo kan je verbinding wegvallen als je tegelijkertijd gebeld wordt. Hoewel dit deels te voorkomen is met de Niet storen-modus, is dit toch een vervelend punt. Een ander nadeel is de batterijduur en je databundel.

Rachid Finge (NOS): iPhone-opnames voor de radio

Rachid Finge (voormalig techredacteur bij de NOS en nu nieuwslezer op 3FM) kan het hier alleen maar mee eens zijn. Finge (@rachidfinge) gebruikt zijn iPhone om in te bellen bij radio-uitzendingen. Toen hij nog actief was als techredacteur, kon hij lang niet altijd aanwezig zijn in de studio om het één en ander uit te leggen. “De NOS had maar twee techredacteuren en er is behoorlijk veel nieuws op techgebied”, verklaart hij. “Met behulp van de iPhone-app Luci kan ik verbinding maken met de studio en zo kan ik toch op de radio te horen zijn.”

De iPhone vervangt bij de NOS het kostbare en logge Comrex-apparaat. De functie is hetzelfde: er wordt via het mobiele netwerk audio naar de studio gestuurd. De Comrex is echter zo’n groot apparaat, dat deze in een aparte tas meegenomen moet worden. Het is daarom niet praktisch om elke verslaggever met zo’n apparaat uit te rusten. De iPhone is daardoor een uitkomst. Behalve de iPhone zelf is een microfoon, een aansluitkabel en een set oordopjes het enige wat je nodig hebt. Finge vult wel aan dat de ingebouwde microfoon van de iPhone ook redelijk voldoet.

Bovenste foto Rachid Finge: Stefan Heijdendael

iPhone in de journalistiek: vooral praktisch gemak

Uit bovenstaande voorbeelden blijkt wel dat de iPhone van toegevoegde waarde is in het leven van Nederlandse journalisten en verslaggevers. Het maakt daarbij niet uit of je nou korte en persoonlijke reportages maakt of middenin de actie in een rampgebied staat: in beide gevallen kan de iPhone een handig hulpmiddel zijn. De smartphone biedt daarbij vooral praktisch gemak: lichter van gewicht, makkelijker mee te nemen en prettiger voor mensen die je wilt interviewen. Groot pluspunt is ook dat je niet hoeft te wachten op een cameraman of satellietwagen, maar meteen live verslag kunt doen.

Het is hierbij wel belangrijk dat je weet wat je doet en je hebt de juiste accessoires (zoals een statief en iPhone dasspeldmicrofoon) nodig om het filmen met een iPhone professioneel te maken. Maar de iPhone is toch nog niet voor iedereen een complete vervanging van de reguliere camera, waardoor het nog wel even duurt voordat die helemaal uit beeld verdwenen is.

Taalfout gezien of andere suggestie hoe we dit artikel kunnen verbeteren? Laat het ons weten!