20 jaar iMac: zoveel invloed had de iMac op de computers van nu

Update 15 augustus 2018: Vandaag is het 20 jaar geleden dat de allereerste iMac voor het eerst beschikbaar kwam. Ons eerdere artikel over twintig jaar iMac is daarom opnieuw gepubliceerd.

Update 6 mei 20:00 uur: ook Tim Cook kijkt terug op 20 jaar Mac.

20 years ago today, Steve introduced the world to iMac. It set Apple on a new course and forever changed the way people look at computers. pic.twitter.com/GbKno7YBHl

— Tim Cook (@tim_cook) May 6, 2018

De iMac bestaat nog steeds. De meest recente nieuwkomer (de iMac Pro uit december 2017) zal misschien niet op ieders bureau staan, maar je hebt vast wel een van de eerdere modellen zelf gehad of bij iemand anders thuis zien staan. De iMac redde Apple van de ondergang: financieel stond Apple er in 1998 slecht voor en qua producten was er ook geen lijn in te bekennen. Steve Jobs koos voor een simpele productmatrix met vier vakken, zoals je hieronder kunt zien. Voor consumenten en professionals waren er speciale Macs voor op het bureau of onderweg. De iMac was van die vier apparaten de meest belangrijke. Het zette Apple weer op de kaart en zorgde dat een veel grotere groep mensen met een Mac leerde werken.

De iMac redde Apple

We zeiden het al eerder: de iMac heeft Apple gered van de ondergang. In 1996 en 1997 was Apple al meermaals ten dode opgeschreven door de media. In 1997 werd een verlies van $878 miljoen gemaakt, maar het lukte om dat in 1998 heel snel om te draaien. In 1998 werd er voor het eerst in drie jaar weer winst gemaakt: $414 miljoen om precies te zijn. Dat is deels te danken aan de succesvolle iMac-verkoop, maar ook aan kostenreducties. Jobs zorgde ervoor dat Apple’s operationele kosten drastisch omlaag gingen. Maar dat niet alleen: Apple werd weer bekend als een innovatief bedrijf, dat begreep wat het publiek wilde. Apple was niet zomaar klein te krijgen. Die opgaande lijn heeft Apple sindsdien voortgezet: er wordt sinds 1998 alleen nog maar winst gemaakt en zelfs vandaag de dag boekt Apple record na record. Zonder iMac zouden we nu geen iPhones en iPads hebben gehad.

Het einde van beige

Voordat de Mac op de markt verscheen waren alle computers beige of grijs. Fabrikanten zagen de buitenkant van een computer als een ‘rechthoekige doos’ die vooral functioneel moest zijn. Je stopte een computer toch meestal onder je bureau. De iMac was een verademing: de ronde vormen en de felle kleuren: die wilde je graag op je bureau zetten. De meest populaire en bekendste kleur werd Bondi Blue, een blauwgroene kleur genoemd naar de kustlijn van Bondi Beach in Australië. Overigens was Apple’s idee om kleur te gebruiken ook niet zelfbedacht, want Jony Ive’s inspiratiebron waren de kleurrijke Olivetti-typemachine uit de jaren zestig. Die vielen op omdat ze kleur hadden, terwijl andere fabrikanten alleen typemachines in saaie kleuren uitbrachten. Ive wist al dat hij met gekleurde computers meteen impact kon maken.

Apple’s iMac kreeg veel publiciteit en bracht een schok teweeg in de pc-wereld. Sindsdien zagen we steeds minder beige computerkasten, al bleven de meeste fabrikanten nog wel vasthouden aan de designprincipes van een ‘functionele bak’.

iMac-tijdlijn via Wikimedia

Het begin van de i

De iMac betekende ook op een ander punt een nieuwe begin: het was het eerste product met een i-merknaam. Daarna volgden iTunes, iLife, iSight, iChat, iPhone en (de voorlopig laatste) iPad. Sindsdien lijkt Apple overgestapt op simpeler namen zoals Apple Watch en Apple Music. Maar af en toe grijpen ze ook weer terug op oudere gewoontes, zoals bij de naam HomePod, een verwijzing naar de iPod. Wat de i betreft: die moest vooral duidelijk maken dat het een product voor jouzelf is, net als het latere MobileMe.

De iMac startte de internetrevolutie

In Nederland was het rond 1995 voor iedereen mogelijk om op internet te gaan. Toch was er nog maar een kleine groep voorlopers die dat daadwerkelijk deed. Bij de introductie van de iMac legde Apple sterk de nadruk op internet (de i zou zelfs voor ‘internet’ staan). In de reclamefilmpjes werd duidelijk gemaakt dat je met een iMac makkelijk verbinding met internet kon maken: in slechts twee stappen hoorde je erbij! Dit zorgde niet alleen voor veel meer bewustwording bij consumenten, maar het zorgde er ook voor dat Apple zich kon onderscheiden. Ander fabrikanten benadrukten nauwelijks hoe makkelijk het was om de digitale snelweg te betreden (en als ze dat wel deden, kostte het heel wat meer dan twee stappen).

Het was de start van kopieergedrag

Voorheen werd Apple gezien als een computerbedrijf voor een select groepje mensen. Maar toen de iMac en kort daarop de iPod de harten van consumenten veroverden, wisten andere fabrikanten dat ze een antwoord moesten hebben. Er kwamen allerlei producten in snoepkleurtjes, geïnspireerd op de vijf kleuren van de iMac. Van broodroosters tot asbakken: er waren heel wat fabrikanten die zich lieten inspireren door de iMac. Op zijn beurt liet Jony Ive zich weer inspireren door de producten van Braun van een paar decennia eerder.

Sindsdien is bijna elk Apple-product nagemaakt, tot op de dag van vandaag. Android-telefoons waren bezig om zich in nieuwe en unieke richtingen te ontwikkelen… totdat de iPhone X op de markt kwam. In plaats van doorgaan op het gekozen pad hebben veel telefoonmakers besloten om ook maar mee te gaan met de notch, animoji en veegbewegingen.

Apple bleef tot 2002 vasthouden aan de kekke kleurtjes, maar sloeg daarna toch een andere richting in met het witte bolletje (iMac G4) en latere witte modellen.

In 2007 stapte Apple over op de huidige aluminiumkleur en ook dat is bij andere fabrikanten te zien. Er zijn nog steeds heel wat computerfabrikanten die volgen wat Apple doet met geborsteld aluminium, wit en zwart.

Eerherstel voor Steve Jobs

De introductie van de iMac betekende ook eerherstel voor Steve Jobs. Hij had Apple in 1985 na een strijd om de macht verlaten en kwam in 1997 terug als interim CEO. Zijn opdracht was om Apple weer op de kaart te zetten en dat lukte. Na het schrappen van meerdere verliesgevende productlijnen (waaronder de Newton) maakte Apple een jaar later alweer winst. Dat wil niet zeggen dat Jobs een financieel genie was (die rol past toch beter bij de huidige CEO Tim Cook) maar wel dat hij als geen ander instaat was om mensen het beste uit zichzelf te laten halen, waardoor er ongelooflijk goede producten ontstonden. Dankzij het succes van de iMac had iedereen binnen Apple er weer vertrouwen in en was bereid z’n beste beentje voor te zetten – ook als dat lange werkdagen en boze buien van Jobs met zich meebracht.

Het einde van de floppy disk

Als je in 1998 een pc had, was de kans groot dat er een doosje met floppy disks naast stond. Het was dé manier om onderling data uit te wisselen. Apple bracht in 1984 de eerste Macintosh uit met een 3,5-inch disk drive, maar bij de iMac nam het bedrijf een ‘moedige’ beslissing: er zat geen floppy drive meer in! Zoals te verwachten kreeg Apple behoorlijk wat kritiek. Het bedrijf vond dat je vanaf nu internet en lokale netwerken kon gebruiken als je bestanden wilde uitwisselen. Daarmee gokte Apple erop dat de vroege gebruikers die moeite wel wilden nemen. Apple was z’n tijd ver vooruit en zou die aanpak later nog een paar keer herhalen, zoals bij het weglaten van de disk drive in de MacBook Air en het schrappen van de koptelefoonpoort in de iPhone 7. Apple nam daarmee een gok, maar dat heeft nooit echt ongunstig uitgepakt.

Het begin van USB

De iMac introduceerde ook iets nieuws: een USB-poort. In plaats van floppy disks kon je met een USB-stick data uitwisselen. Het klinkt niet als een erg radicale keuze, maar voor de Mac-gebruikers uit die tijd veranderde er nogal wat. Ze moesten hun muizen, toetsenborden en randapparatuur zoals printers en scanners vervangen door een ander exemplaar, of met een verloopstukje gaan werken. Met de komst van USB verdwenen ook meteen de SCSI-poorten uit die tijd. Dankzij de iMac stapten fabrikanten van printers en andere randapparatuur over op USB en was er daarna al flink wat aanbod. Als Apple dit niet had gedaan, zaten we nu misschien nog wel steeds met verouderde poorten te hannesen.

Wat is jou herinnering aan je eerste Mac? Welke vernieuwingen die de iMac bracht vond jij spectaculair (of misschien juist rampzalig)?