Apple-historie: de iPod bestaat 15 jaar, Apple’s doorbraak in de muziekwereld

De beeldkwaliteit is slecht, het zaaltje is klein en Steve Jobs gebruikte nog een kinderachtig lettertype in zijn presentatie. Maar toch waren de geluksvogels die in oktober 2001 in Cupertino erbij aanwezig mochten zijn getuige van een historische gebeurtenis: de aankondiging van de eerste iPod, nu 15 jaar geleden.

Steve Jobs’ digitale hub
De iPod ontstond uit Steve Jobs’ digitale hub-strategie. Jobs voorzag dat het leven digitaal zou worden met de computer als het centrale apparaat waarop je foto’s kon bewerken en een grote muziekbibliotheek kon beheren. Mensen sloten allerlei apparaten aan op hun computers zoals mp3-spelers, digitale camera’s en camcorders. Jobs gaf zijn medewerkers de opdracht om software te ontwikkelen voor het bewerken van foto’s en video’s en het beheren van een muziekcollectie, wat uiteindelijk leidde tot iLife (1999) en iTunes (januari 2001).

Er was echter een probleem: tijdens het werken aan software voor je muziekcollectie merkten ze dat de alle vroege mp3-spelers die op dat moment op de markt waren, afschuwelijk in gebruik waren. Jobs vroeg hardware-man Jon Rubinstein om te onderzoeken of Apple een beter apparaat kon maken. Rubinstein werkte een aantal weken aan het project, maar concludeerde dat de technologie er nog niet klaar voor was. Het apparaat zou te groot worden, de batterijduur zou te kort zijn en de hoeveelheid geheugenopslag zou beperkt blijven tot enkele tientallen nummers. Bij andere mp3-spelers uit die tijd was dat laatste ook een probleem: je kon er maar een paar albums op meenemen. Dat was op zich nog een stap vooruit ten opzichte van de Discman uit die tijd, waar je maar één album op cd-formaat in kon stoppen. Maar het kon beter.

Rubinstein zag het niet zitten en had het idee eigenlijk alweer uit zijn hoofd gezet, toen hij tijdens een routinebezoek aan Toshiba een 1,8-inch harddisk in handen kreeg. Het ging om een prototype en Toshiba wist nog niet goed waar ze het voor wilden gebruiken. Rubinstein zag wel de mogelijkheden: hiermee was het mogelijk om een mp3-speler te maken met veel meer opslag. Toshiba was in die tijd één van Apple’s belangrijkste toeleveranciers voor harddisks.

Rubinstein gaf engineer Tony Fadell (later bekend als CEO van Nest) de opdracht om de hardware voor de iPod te gaan onderzoeken. In negen maanden tijd was er een werkend apparaat.

Klikwiel

Het bekende klikwiel komt uit de koker van Apple’s marketingman Phil Schiller. Hij stelde voor om een draaiwieltje te maken, omdat gebruikers lange lijsten met nummers moesten doorbladeren. Om de iPod extra snel te kunnen ontwikkelen gebruikte Apple standaard onderdelen, zoals de eerder genoemde harddisk van Toshiba, een batterij van Sony en chips van Texas Instruments.

Jobs zag aanvankelijk niets in de naam iPod
Steve Jobs lijkt het iPod-project grotendeels uit handen te hebben gegeven. Naast Rubinstein en Fadell speelde nog een andere persoon een cruciale rol: freelance copywriter Vinnie Chieco. Hij was het die met de naam ‘iPod’ de proppen kwam. Hij zag het witte apparaatje en herinnerde zich Stanley Kubrik’s 2001 en de legendarische woorden die daarin werden gesproken: “Open the Pod Bay doors, Hal.” De naam iPod sloot bovendien goed aan bij de namen van producten als iMac en iLife. Aanvankelijk zag Jobs niets in de naam iPod, maar later draaide hij bij.

In januari 2001 kondigde Apple iTunes aan: desktopsoftware voor je muziekcollectie. Het was gebaseerd op SoundJam MP, dat Apple begin 2000 had overgenomen. Critici klaagden dat er weinig functies in zaten, maar voor gebruikers bood het precies wat ze nodig hadden: een simpele tool om muziek te beheren.

Aankondiging vlak na 9/11
Het was een roerige periode rond de aankondiging van de iPod. In september waren de aanslagen van 9/11 geweest en een maand later beklom Jobs het podium om de eerste iPod aan te kondigen. De bijeenkomst vond plaats op het hoofdkwartier van Apple in Cupertino, voor een relatief klein publiek. Volgens Jobs had Apple grote plannen met het apparaatje, dat volgens hem een doorbraak zou veroorzaken. “Muziek is onderdeel van ieders leven”, aldus Jobs. “En omdat het onderdeel van ieders leven is, is het een erg grote doelgroep wereldwijd. Er zijn geen grenzen.” Dankzij de 5GB harddisk pasten er 1.000 nummers op.

Kritische ontvangst
Het publiek dacht er anders over. Ze vonden de prijs van $399 te duur en het bevatte te weinig functies. Jobs zou leiden aan een Reality Distortion Field, door te denken dat een simpele mp3-speler voor een doorbraak zou zorgen. Er werden grapjes gemaakt van de lettercombinatie iPod, zoals ‘I Prefer Other Devices’.

In 2002 met de komst van iTunes 4.1 en ondersteuning voor Windows 2000 en XP werd er wel anders gepraat. De verkoop van iPods explodeerde, onder andere omdat Apple artiesten zoals U2 en Mick Jagger inschakelde voor de promotie. In 2004 werd er inmiddels heel anders gedacht over die idiote, veel te dure iPod, getuige deze cover van Newsweek. De iPod was het apparaat waar iedereen over praatte en met de witte oordopjes liet je zien dat jij geld (en smaak) had om er eentje te kopen.

Het is eigenlijk bizar om te beseffen dat drie jaar later al de aankondiging van de iPhone volgde, waarmee Apple opnieuw een revolutie teweeg bracht.

In 2014 verwijderde Apple stilletjes de iPod classic van de website en daarmee kwam een einde aan de iPods met klikwiel, die niet alleen populair waren bij muziekluisteraars, maar ook bij muzikanten. Je kon er enorme hoeveelheden muziek op meenemen én je kon het gebruiken als opslagmedium voor je muziek.

Lees nog meer artikelen over Apple-historie.

Voor het schrijven van dit artikel hebben we gebruik gemaakt van informatie uit het (veel uitgebreidere) iPod-geschiedenisverhaal van Cult of Mac.