Hoe Apple met de letter X grote vernieuwingen doorvoerde

NeXT, Xcode, Final Cut Pro X, Xserve, Mac OS X… Apple heeft al jarenlang een bijzondere relatie met de letter X. Het is niet de eerste keer dat Apple een aantal versienummers overslaat om de X te kunnen gebruiken. Hoe past de iPhone X in de traditie van Apple-producten met een X?

De X van Final Cut Pro

Een radicale naamswijziging waarbij de X een hoofdrol speelt is misschien wel het duidelijkst te zien bij Final Cut Pro. In 2011 sloeg Apple in één keer een paar versienummers over om van 7.0 naar Final Cut Pro X te gaan. De software was grondig vernieuwd, met een compleet andere interface en een andere bediening. Er zaten ook veel meer functies in, terwijl gelijktijdig een aantal losse apps werden gedumpt (waaronder Soundtrack Pro en DVD Studio Pro). Gebruikers vonden het helemaal niets, omdat Apple de traditionele interface voor videobewerking aan de kant had gezet. Veelgebruikte functies waren opeens verdwenen. Het liet zien dat Apple de letter X had gekozen voor een ingrijpende omslag.

Latere versies van Final Cut Pro maakten duidelijk dat Apple met de letter X het Romeinse cijfer 10 bedoelde, want de meest recente versie is 10.3.4. Er kwam dus geen XI, X1, XX of (zoals sommige grappenmakers al hadden bedacht) een XXX-versie.

De X van mac OS X

Veel mensen zullen bij de letter X niet denken aan de professionele videosoftware van Apple, maar aan Mac OS X, dat tegenwoordig de X heeft laten vallen. Ook daarmee bedoelt Apple het cijfer 10, wat is af te lezen uit de versienummers 10.12 (Sierra) en 10.13 (High Sierra). Ook hier stapte Apple niet over op XI, XII of XX maar gaan ze gewoon door met nummeren. Wie even in de geschiedenis van macOS X duikt, ontdekt dat Mac OS X ook zo’n radicale omslag was.

Toen Steve Jobs in 1997 terugkeerde bij Apple verschenen nog wel Mac OS 8 en 9, maar het waren eigenlijk zoethoudertjes. Beide versies hebben maar heel kort bestaan. Uiteindelijk koos Apple voor het op NeXT gebaseerde Mac OS X platform.

Andere productnamen met een X

Apple gebruikt de X al langer voor professionele, high-end producten zoals Xserve, Xsan, Xgrid en Xcode. Maar het is zeker niet het enige bedrijf dat gek is op de X. Denk bijvoorbeeld aan de Intel Xeon-processoren, de Microsoft Xbox en de Motorola MotoX, Xoom en X4. Het straalt iets mysterieus uit, zoals bij de naam Mr. X. En op school heb je wellicht nog geleerd dat de x staat voor de onbekende variabele, iets waar je nog alle kanten mee op kunt. Er is de afgelopen weken dan ook meermaals gesuggereerd dat de X slechts een placeholder zou zijn. Het wordt de afgelopen dagen steeds moeilijker geworden om dat te blijven volhouden, nu Apple ook in de iOS 11-code zelf over een ‘iPhone X‘ spreekt.

In Apple’s lijst met geregistreerde merknamen is te zien dat de letter X eigenlijk vrij exclusief is. Het is niet zo gangbaar als bij de iDevices, waarbij elk nieuw product een naam met een i kreeg.

Apple en Xerox

Een van de meest legendarische verhalen over Apple is hoe Steve Jobs het idee van de computermuis van Xerox heeft ‘gestolen’. De werkelijkheid is trouwens iets anders: in 1979 sloot de destijds 24-jarige Steve Jobs een deal met Xerox. Apple was op dat moment al een bekend computerbedrijfje. Iedereen in Silicon Valley wilde met ze samenwerken. Jobs stelde daarom iets voor: hij beloofde Xerox een stapel Apple-aandelen, een jaar voordat het bedrijf naar de beurs ging. In ruil daarvoor moest Xerox PARC wel “z’n kimono openen”.

Veel medewerkers bij Xerox vonden het een belachelijke deal, maar uiteindelijks stemde het bedrijf in. Jobs kreeg een aantal rondleidingen, waarbij hij onder andere de Xerox Alto te zien kreeg, een personal computer. Jobs kon niet geloven dat Xerox niets met deze technologie deed en besloot het te verbeteren. De muis die Xerox had ontwikkeld kostte $300.

Jobs deed waar hij later wereldberoemd mee is geworden: hij pakte een bestaande, ingewikkelde of dure uitvinding en maakte het geschikt voor het grote publiek.

Waarom geen iPhone Pro?

Er zijn mensen die liever de naam iPhone Pro hadden gezien. Bij de Mac, iMac en iPad heeft Apple immers ook ‘Pro’-uitvoeringen die voor professionele gebruikers zijn bedoeld. Maar dan ga je voorbij aan de rol die de iPhone X in het assortiment van Apple moet innemen: een eXperimenteel model, waarmee Apple het maximaal mogelijke uit de kast kan trekken. Een voor de hand liggende grap: “X staat voor eXpensive”. Zo zijn er nog meer woordgrappen verzonnen: Xcellent, Xciting, Xtraordinary…

De Pro-modellen bij andere producten zijn gericht op professionele gebruikers en bevatten extra functies die het dagelijks werk voor deze beroepsgroep makkelijker maken. De Pro-functies zijn vooral nuttig, bedoeld op zware gebruikers. Bij de iPhone X ligt die focus niet op zware gebruikers, maar op flink uitpakken met innovatieve functies, vanwege het 10-jarige bestaan van de iPhone.

De iPhone X staat voor een radicale omslag in het iPhone-assortiment. Er zal dit jaar voor het eerst geen S-model verschijnen en het is ook voor het eerst dat Apple drie nieuwe modellen uitbrengt. Iets anders waar we aan zullen moeten wennen is dat het topmodel meer (en andere) functies krijgt dan de normale modellen. Er ontstaat meer diversiteit in de line-up van Apple.

Hoe spreek je de X uit?

Hoe heeft Apple in de loop van de tijd de letter X uitgesproken? Steve Jobs geeft in onderstaande video al na (duh!) 10 seconden het verlossende antwoord:

Je spreekt de X dus uit als ’ten’, dus het cijfer 10. Dat was al zo bij de eerste versie van Mac OS X en bij latere productnamen hield Apple vast aan die gewoonte, ook al is bij consumenten de gewoonte ontstaan om ‘iks’ te zeggen. In 2016 hoorden we keynote nogmaals de uitspraak “oh es ten”. Er is één opvallende uitzondering en dat zijn de BeatsX, de draadloze oordopjes met nekband. Niemand noemt ze ‘Beats 10’.

X staat zoals bekend voor het Romeinse getal 10, dus het is bij de iPhone X niet zo gek om over de ‘iPhone 10′ te spreken. Wat gewone consumenten zullen doen, is nog even afwachten, maar wij betrappen ons er op de iCulture-redactie regelmatig op dat we toch weer ‘iks’ zeggen.

Natuurlijk zijn er allerlei andere theorieën rondom de X te verzinnen, die al dan niet hout snijden. Zo zou de X een gekantelde vorm van een Plus zijn. Of (heel vergezocht): de IKEA-producten voor draadloos opladen hielden al rekening met de komst van de X.