Fijnstof meten met iPhones levert nuttige data op

Ruim een jaar geleden begonnen tienduizenden Nederlanders met het meten van fijnstof. Ze gebruikten daarvoor een speciaal opzetstukje en een app die de hoeveelheid fijnstof in de lucht kan meten. Vandaag meldt de Universiteit Leiden dat de metingen nuttig zijn geweest. Het systeem werkt nauwkeurig en de data die de deelnemers hebben verzameld komen overeen met de data van wetenschappelijke instrumenten en satellieten.

Alleen bezitters van een iPhone konden meedoen aan de fijnstofmeting, omdat er een iPhone-app vereist is. De iSPEX-opzetstukjes waren ook alleen verkrijgbaar voor de iPhone 4/4S en iPhone 5/5S. De eerste landelijke iSPEX-meetdag vond plaats op 8 juli 2013, de tweede op 5 september 2013. Tijdens deze meetdagen zijn ongeveer 10.000 iSPEX-opzetstukjes voor de iPhone verspreid om op dagen met een mooie blauwe lucht fijnstof te meten. Het project kreeg een extra impuls door het winnen van de Academische Jaarprijs en sponsoring door partners. Daardoor konden de opzetstukjes voor €2,50 (incl. verzendkosten) worden verstuurd.

Dat er voor alleen meting door iPhones werd gekozen, heeft te maken met de vormfactor. Kort gezegd: bij Apple weet je wat je krijgt: twee opeenvolgende generaties (iPhone 4/4S) die exact dezelfde afmetingen hebben. En voor de iPhone 5/5s geldt hetzelfde. Bij Android-smartphones was het verschil in uiterlijk te groot, waardoor de initiatiefnemers niet zeker wisten of het opzetstukje recht voor de cameralens kwam. Bij de iPhone verandert de locatie van de camera niet van model tot model.

Alleen op heldere dagen konden de duizenden Nederlanders foto’s maken met hun smartphonecamera. Op dat moment was nog niet bekend of het nut zou hebben en of de waarnemingen door consumenten een aanvulling vormden op professionele fijnstofmetingen. De meetmethode was relatief goedkoop en blijkt nu dus erg effectief. “Op deze manier kunnen we waardevolle gegevens verzamelen op plaatsen die op dit moment niet worden gedekt door de professionele meetapparatuur”, aldus teamleider Frans Snik.

Fijnstof bestaat uit minuscule deeltjes in de lucht, waarvan de eigenschappen moeilijk te meten zijn. Meer kennis over fijnstof is belangrijk om het effect op bijvoorbeeld gezondheid, vliegverkeer en klimaat te kunnen bepalen.

Vanaf 2015 wil iSPEX ook internationaal uitbreiden, zodat de Nederlandse metingen vergeleken kunnen worden met metingen in heel Europa en elders op de wereld. Fijnstof houdt zich immers niet aan landsgrenzen. Wil je thuis fijnstof meten voor je eigen gezondheid, dan kun je bijvoorbeeld een Netatmo weerstation neerzetten.

Hieronder zie je de metingen van juli 2013:

In september 2013 was er opnieuw een meetdag: