Wie goedkoop wil lezen, stapt over naar ebooks

Er komt begin wellicht een einde aan de vaste boekenprijs voor papieren boeken. Begin januari maakt minister Bussemaker van Cultuur bekend of zij de vaste boekenprijs voor papieren boeken handhaaft. Maar wie echt een koopje zoekt, stapt over op ebooks. Daarmee wordt namelijk volop gestunt en er zijn talloze initiatieven om lezen nog goedkoper te maken. NRCQ voorspelt dat het e-book in 2015 eindelijk populair wordt. Geen wonder: niet iedereen zal €22,95 over hebben voor de hardcover-editie van ‘Geachte heer M.’ van Herman Koch, terwijl je bij Amazon maar €2,99 voor de ebookversie betaalt.

Jarenlang stelden de verkopen van ebooks weinig voor. Er waren wel aanbieders en er was wel aanbod, maar op de totale verkoopcijfers van een boek stelden ebooks niet zoveel voor. In de tweede helft van dit jaar is dat veranderd: het aandeel ebook is in het derde kwartaal van 2014 al gestegen naar 7 procent van de totale verkopen. Bij fictie is 1 op de 7 verkochte boeken een ebook. Is dat een goede ontwikkeling? Voor de lezers wel, want die kunnen voor een prikkie de nieuwste bestsellers lezen. Tot voor kort waren ebooks relatief duur. Omdat het hoge BTW-tarief van toepassing is, betaalde je voor een ebook bijna net zoveel (en soms zelfs meer!) dan voor een papieren boek.

Minder inkomsten voor auteurs

Voor auteurs en uitgevers zijn de ontwikkelingen niet bij voorbaat gunstig. Zij verdienen al relatief weinig aan papieren boeken (ruim 40% van de verkoopprijs gaat naar de boekhandel, de rest gaat grotendeels op aan kosten. Als schrijver moet je het schrijven van een boek vooral zien als een liefhebberij naast je normale baan, als een manier om je ego te strelen, of als een manier om er betaalde opdrachten aan over te houden. Stunten met ebooks gaat er misschien voor zorgen dat er iets meer exemplaren worden verkocht, maar als grote partijen zoals Bol.com en Amazon nog steeds een groot percentage van de verkoopprijs afsnoepen blijft er voor de auteur nog steeds weinig over. Tenzij je een bestseller hebt, maar die kans is niet zo groot. Bij ebooks zal waarschijnlijk iets soortgelijks gebeuren als bij appontwikkelaars: een kleine groep kan er goed van leven, de rest houdt er een paar euro per maand aan over en zal er een andere baan naast moeten zoeken. Die ontwikkeling zet zich versterkt door, blijkt uit het artikel van NRCQ, want de omzet in de Nederlandse boekenbranche is de afgelopen jaren gestaag gedaald: van €640 miljoen in 2009 naar €525 miljoen in 2013.

Nieuwe boekinitiatieven

In 2014 waren er opeens nieuwe initiatieven op het gebied van ebooks, zoals LeesID, een digitale boekenkast met materiaal van meerdere aanbieders. Elly’s Choice is een soort leesmap waarmee je maandelijks tien boeken kunt lezen voor €2,99. En bij de omstreden dienst Tom Kabinet kun je tweedehands boeken uitwisselen. Voor boeken lenen hoef je trouwens niet meer de deur uit, want via de Bibliotheek-app lees je ze gratis. Daarvoor is wel een abonnement bij de openbare bibliotheek vereist. Via de Vakantiebieb-app is zelfs dat niet eens nodig, maar je zit wel vast aan de vakantieperiodes. De auteur krijgt net als bij papieren boeken nog wel een vergoeding, maar net als bij Spotify gaat het daarbij om kleine vergoedingen waar je geen brood van kunt kopen. De kans is groot dat je als auteur helemaal niets terug ziet van die vergoedingen – of pas maanden later, als de uitgever royalties uitkeert. Voor lezers ziet de toekomst er veel zonniger uit: voor 2015 staat bijvoorbeeld de langverwachte ‘Spotify voor boeken’ van LannooMeulenhoff en WPG gepland en de verwachting is dat Amazon in 2015 ook wel met nieuwe initiatieven zal komen.