Hebben we dadelijk nog nieuwsapps? [Opinie]

Hoe lang lezen we nieuws nog in traditionele nieuwsapps? Opeens is er een nieuwsapp op de iPhone die geen voorpagina, geen nieuwscategorieën en zelfs geen complete artikelen bevat. De app van Quartz laat je in plaats daarvan chatten met het nieuws. De app werpt een onderwerp op en jij geeft aan of je er meer over wilt lezen, of naar het volgende onderwerp gaat. Een donderslag bij heldere hemel? Wie langer naar de trends in app- en mediaconsumptie kijkt, zag het misschien wel aankomen. Nieuws in sociale (chat)apps rukt op.

meer nieuws?
Lees meer

Steeds vaker openen we dezelfde app
Die geavanceerde functies hebben ‘onze’ chatapps en sociale media nog niet. Toch spenderen we in Nederland en in het westen algemeen, steeds meer tijd aan sociale apps. Al jaren hebben we zo’n 35 apps op onze iPhone staan en openen we daarvan zo’n 26 verschillende apps per maand. Maar: inmiddels begeven we ons maar liefst 84 procent van de tijd op de smartphone in onze vijf meestgebruikte apps. Onderzoeken van bureau’s als Nielsen en comScore laten ook zien welke apps dat zoal zijn: WhatsApp, Facebook, Facebook Messenger, YouTube, Netflix, Snapchat, Instagram en Twitter. Bovendien wordt er alsmaar meer tijd gespendeerd in sociale media-apps.

Daar zit geen nieuwsapp tussen. Dat mag gerust een zorgwekkend signaal heten voor de journalistiek. Kranten verloren hun ochtendmoment al eerder aan de smartphone, het journaal is een second screen geworden naast Candy Crush en de autoradio concurreert met je favoriete afspeellijsten in Spotify. De mobiele website en app waren de afgelopen jaren de groeiveroorzakers, de lichtbakens voor nieuwsbronnen. Maar wat gebeurt er als gebruikers dadelijk alleen hun tijd nog besteden aan chatapps en sociale media?

Nieuws is het product
Nieman Lab vroeg 100 innovatie-experts naar hun voorspellingen voor de journalistiek. Wat er moet veranderen volgens veel van hun inzichten, is dat media anders over hun product moeten nadenken. De krant, de radiozender, het tv-programma en ja, de app: het zijn niet langer de producten van een nieuwsbron. Nee, het nieuws zélf is het product. Dat moet de lezers, de luisteraars en de kijkers zo goed mogelijk bereiken en bedienen. Worden video-items langer bekeken op Facebook dan in de eigen app? Concentreer het nieuws op Facebook.

Wat doen social media voor de oude media?

Toch is de verschuiving van ‘owned media’ (de eigen krant, de site, de eigen app) naar ‘earned media’ (sociale media waarop de nieuwsbron voor aandacht moet vechten) niet perse het begin van het einde voor media. Sterker nog: de meestgebruikte apps op Westerse smartphones zijn druk bezig om hun platform aantrekkelijker te maken voor ‘oude’ media. Dit is waar Facebook, Snapchat, Twitter en ook Apple mee bezig zijn.

Facebook: Instant Articles

Geen korte aankondigingsberichten die je naar de website lokken, maar volledige artikelen die meteen in Facebook te lezen zijn. Dat is de gedachte achter Instant Articles, een functie waar Facebook steeds meer nieuwsbronnen toegang tot geeft. Voor Facebook is dat gunstig, omdat gebruikers zo langer op het sociale netwerk actief zijn. Maar ook voor uitgevers ligt er een kans. Facebook-CEO Marc Zuckerberg belooft dat media in Instant Articles hun eigen advertenties kunnen verkopen. Krijgt een uitgever de advertentieruimte niet verkocht, dan kunnen Facebook-advertenties worden geplaatst. Een handreiking voor uitgevers die steeds meer moeite hebben om hun advertentieruimtes te vullen in tijden van AdBlockers en Google Ads.

Twitter: momenten rondom nieuwsgebeurtenissen

Opschudding op Twitter: op het sociale netwerk zouden je berichten niet 140 tekens, maar ineens 10.000 tekens lang mogen worden. Je zou complete nieuwsartikelen in de Twitter-tijdlijn kunnen opnemen. Maar zo werkt het niet helemaal: normale berichten blijven beperkt tot 140 tekens en met één druk op een tweet lees je een compleet artikel direct in je timeline. Van veel grotere impact is de functie Twitter Moments, waarbij nieuwsberichten rondom een bepaalde gebeurtenis worden gebundeld. Twitter werkt samen met mediapartners als Entertainment Weekly, NASA en Buzzfeed. Gedurende de dag ververst Twitter de momenten, waarbij categorieën als Sport en Entertainment voor wat overzicht moeten zorgen.

Snapchat: meer mediakansen

De eigenaren van Snapchat zien het brengen van nieuws als groeikans voor de app. Grote media als ESPN, CNN en Vice bieden kort videonieuws aan in de app onder de noemer ‘visual stories’; tot nu toe vooral korte en vlotte videoreportages waardoor je snel bijgepraat wordt over een onderwerp. Met het project Good Luck America maakt Snapchat nu ook zelf videoverhalen over de Amerikaanse verkiezingen, aan de hand van een oud-CNN verslaggever. Daarnaast verslaat Snapchat grote evenementen door gebruikersvideo’s aan elkaar te plakken. Het wordt voor media steeds eenvoudiger om volgers aan zich te binden via Snapchat: inmiddels kan iedereen een link delen waarop gebruikers accounts meteen kunnen volgen. Geld verdienen met Snapchat kan wellicht in de vorm van video-advertorials, maar goede voorbeelden daarvan zijn er nog niet.

Nieuws in iOS: intelligentie nodig

Ook Apple geeft media en uitgevers ruimte om nieuws te verspreiden op een plek waar veel gebruikers zitten. Apple schrapte het ‘digitale krantenrek’ Kiosk uit iOS en verving het in iOS 9 door nieuws op de zoekpagina aan te bieden. Tik op de kop of inleiding van een bericht en je opent het volledige artikel op de nieuwssite in Safari. De selectie bestaat in Nederland uit gevestigde titels als NU.nl, NOS, AD.nl, Trouw en RTLnieuws. Wereldwijde, regionale of niche-gerelateerde nieuwsbronnen zoals iCulture komen nog niet voor in de selectie. Ook houdt Apple geen rekening met de persoonlijke voorkeuren zoals bijvoorbeeld geïnstalleerde nieuwsapps of de locatie van gebruikers.

In Engelstalige landen voert Apple daarnaast de Apple Nieuws-app waarin gebruikers nieuwsbronnen en onderwerpen kunnen volgen. Elke uitgever kan zijn content eenvoudig voor de dienst aanpassen.

Facebook Messenger: chatbots hebben de toekomst

Met Messenger wil Facebook maar al te graag doen wat WeChat al langer in China doet. De chatapp als startpunt voor nieuws, aanbiedingen, merken die je kan volgen en zelfs als betaalmogelijkheid. De eerste grote stap die Facebook daartoe heeft gezet is ‘M’: een chatbot die je persoonlijk kan assisteren als je een restaurant in de buurt zoekt of wilt weten waar je jouw sneakers het goedkoopst haalt.

Daarnaast kunnen bedrijven en uitgevers ook zelf chatbots maken voor Messenger. Wie weet vraag je binnenkort via Messenger op wat het populairste nieuws van de dag was, of verzamel je met één vraag alle achtergrondartikelen over Jesse Klaver. Omdat WeChat er mateloos mee scoort, verwachten analisten veel van de chatbots-functionaliteit in Messenger.

‘Zijn waar het publiek is, dus in de chatapp’
Door de vele mogelijkheden die de sociale media en met name de chatbots in chatapps hebben of in de toekomst gaan bieden, wordt het voor uitgevers steeds interessanter om de aandacht te vestigen op die kanalen in plaats van de eigen.

“Bild moet zijn waar de lezers zijn”, stelt hoofdredacteur Julian Reichelt van het Duitse dagblad. Hij voegt eraan toe:

Zo’n 30 miljoen Duitsers hebben Facebook in hun routine zitten. Dat is waarom we aan de slag gaan met Instant Articles en dat is waarom we mét Facebook kijken welke oplossingen er zijn.

Sinds januari kan je je abonneren op nieuwsberichten direct in Messenger. Ze zien er informeel uit met allerlei emoji erin, maar voor het volledige nieuws word je nog wel doorgestuurd naar de site.

Ook The Economist wendt steeds meer kanalen aan. De financiële nieuwssite verspreidt haar grafieken nu zelfs via de in Japan populaire chatapp Line. Waarom? Omdat de doelgroep daar het bestaande Facebook- en Twitter-publiek complementeert. Kansen spreiden, doelgroep vergroten. “Het is duidelijk dat messaging-apps de volgende stap zijn van social media. Wij en andere uitgevers moeten ze onder de knie krijgen”, zegt eindredacteur Tom Standage tegen Nieman Lab.

Vreemde eend in de bijt
De app van Quartz lijkt wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Het zet wel in op ‘chatten met het nieuws’ en werpt daarmee wellicht een blik op de toekomst, maar het is niet gebouwd op een bestaand platform waar het publiek al zit. In plaats daarvan kiest Quartz ervoor om een nieuwe, eigen app te lanceren en een gebruikersbestand op te bouwen.

Misschien neemt Quartz er genoegen mee één van de 26 maandelijks geopende apps te zijn, maar misschien is het voor de nieuwsbron wel de manier om zelf voorop te lopen met hoe chatten met het nieuws eruit moet zien. Om zelf uit te proberen wat werkt en wat niet. Om zelf data te vergaren hoe wij als gebruikers reageren op het nieuws, om te zien welk nieuws we lezen en wat we overslaan. Om te zien hoeveel en hoe vaak we over dezelfde onderwerpen willen lezen. En hoe lang. Zo uitgebreid geven Facebook Messenger, WhatsApp en Snapchat nog geen statistieken terug. Gewapend met die kennis zou Quartz het in de toekomst wellicht slimmer kunnen aanpakken dan andere merken.

Tip! Lees ook: Quartz: chat als nieuwsdienst? van onze vrienden van @fastmoving (fastmovingtargets.nl en Hoe kunnen journalistieke uitgevers chat-apps inzetten? (Stimuleringsfonds voor de Journalistiek)

Bart Breij was bijna 4 jaar lang de appreviewer van iCulture.nl, en geeft nu appadvies aan bedrijven en appontwikkelaars. Bart werkt eveneens twee dagen in de week als online vernieuwer bij RTV Noord. Hij studeerde journalistiek in Utrecht.

Openingsafbeelding: Julia Tim, Shutterstock