Hoe groen is een ebook?

Raz Godelnik, oprichter en president van Eco-Libris, heeft een kritisch artikel geschreven over de milieuaspecten van ebooks. Hij deed dat in het maandblad van de Independent Book Publishers Association. Godelnik is niet helemaal een buitenstaander: hij heeft een organisatie opgericht die in ruil voor het kopen van papieren boeken, een boom plant. Zijn oplossing is in eerste instantie dan ook niet het overstappen op ebooks, maar het compenseren van je milieuonvriendelijke gedrag met een goede daad. Toch heeft Godelnik wel wat zinnigs te zeggen over aspecten die we vaak over het hoofd zien bij ebooks.

Bij fysieke boeken weten we precies hoeveel bomen zijn gebruikt en wat de impact op het milieu is. Maar bij e-readers ligt dat veel ingewikkelder. Alleen Apple maakt via een milieurapportage iets bekend over de apparaten die ze maken. Over Amazon’s Kindle en B&N’s Nook weten we veel minder. Wie informatie opvraagt over de gebruikte materialen in de Kindle, komt voor een dichte deur terecht. Godelnik argumenteert dat het een logische keuze lijkt: bij ebooks heb je geen papier, geen logistieke distributie, geen bomen die hoeven te worden gekapt, geen opslagruimte. Maar ook ebooks hebben een ecologische footprint. Godelnik gebruikte de life cycle analysis (LCA) om de impact te bekijken. Hij constateert dat bij de productie van consumentenelektronica veel giftige stoffen vrijkomen en dat elektronisch afval een groeiend probleem is. Van de 3 miljoen ton elektronisch afval dat de Amerikanen in 2007 op de afvalberg gooiden, werd maar 13,6 procent gebruikt voor recycling.

Eén e-reader heeft ongeveer dezelfde milieu-impact als 40 tot 50 papieren boeken. Kijk je ook naar gezondheidsaspecten, dan ligt het equivalent op 50 tot 100 boeken. Ben je een boekenwurm en van plan je e-reader meerdere jaren intensief te gebruiken, dan is elektronisch lezen inderdaad milieuvriendelijker, meent Godelnik. Maar de gemiddelde Amerikaan leest maar 6 tot 7 boeken per jaar en stapt elke 3 tot 4 jaar over op een nieuw apparaat (en zelfs nog vaker).

De Nederlandse website ereaders.nl heeft vorig jaar de voor- en nadelen van elektronisch lezen eens op een rijtje gezet en komt (uiteraard) tot een heel andere conclusie:

Als iedereen in Nederland en Vlaanderen zou overstappen op digitaal lezen, zouden we jaarlijks een hoeveelheid primaire energie kunnen besparen ter grootte van de energieinhoud van ruim 1 miljard kg steenkool of bijna 1 miljard m3 aardgas.

Toch hebben ze wel een punt met de opmerking, dat je voor het lezen van ebooks beter een apparaat kunt gebruiken dat je toch al hebt gekocht. Een smartphone scoort daarom hoger als het op milieuvriendelijkheid aankomt: de kleine schermpjes gebruiken nauwelijks energie en je hebt het toestel toch al gekocht.

Eén aspect zie ik nergens terug, en dat is het feit dat je voor het lezen van papieren boeken en E-Ink-ereaders in bed een lampje nodig hebt. Dat kost ook weer energie en het maakt een eerlijke vergelijking nog weer een stuk lastiger.

Meer info: IBPA

Foto: cdale, attribution license