iCulture onderzoekt: Hoe gaan we met onze oude telefoons om?

We hebben daarvoor vertegenwoordigers van verschillende belangengroepen geïnterviewd en kregen de beschikking over nog niet gepubliceerde cijfers van Techniek Nederland omtrent refurbished iPhones.

Welke opties zijn er voor je oude telefoon?
Je kunt verschillende dingen doen met je gebruikte telefoon. Als het om de milieu-impact van producten gaat, dan zijn er nogal wat verschillen. Het beste is om helemaal niets nieuws te kopen. Doe je dat toch, dan is de meest milieuvriendelijke oplossing hergebruik. Dit heeft de minste impact op het milieu omdat er niets op de afvalberg terechtkomt. Je kunt dit doen door het toestel te schenken aan een huisgenoot of aan te bieden op de tweedehands markt.

Iets minder milieuvriendelijk is het laten repareren van je telefoon, waarbij bijvoorbeeld de batterij of het glas wordt vervangen. Hier zijn nieuwe onderdelen voor nodig, die wel eerst geproduceerd moeten worden en dus een belasting voor het milieu zijn. Tegelijk worden er oude onderdelen weggegooid, die niet meer hergebruikt kunnen worden. Je kunt repareren zelf laten doen of je toestel inleveren of inruilen bij een partij die ze weer opknapt, bijvoorbeeld tot een refurbished iPhone. Op de langere termijn kan reparatie toch milieuvriendelijk zijn, omdat het toestel veel langer meegaat en je minder snel geneigd bent om een nieuwe te kopen.

Tenslotte kun je je toestel ook nog inleveren voor recycling. Dit is vaak het minst gunstig voor je portemonnee en voor het milieu, omdat je er geen vergoeding voor krijgt en omdat het toestel misschien nog gerepareerd had kunnen worden. Apple is een groot voorstander van recycling, waarbij de onderdelen van toestellen uit elkaar worden gehaald om ze vervolgens weer te hergebruiken, bijvoorbeeld in remanufactured iPhones.

Een andere mogelijkheid is je telefoon bewaren of weggooien. Dick Reijman van ondernemersorganisatie Techniek Nederland liet ons weten dat 12% van de mensen een kapotte telefoon gewoon bij het huisvuil gooit. Deze organisatie ziet dan ook graag meer bewustwording onder Nederlanders als het gaat om e-waste ofwel elektronisch afval.

Maar hoe zit het met dat bewustzijn? Om dat te achterhalen hebben we samen met de website Androidworld in februari 2020 een poll georganiseerd. Daarin wilden we weten wat mensen met hun oude telefoon doen als ze een nieuwe hebben gekocht.

Wat doen we met onze afgedankte telefoons?

De resultaten van onze poll zijn als volgt:

Uit de resultaten blijkt dat er al erg vaak wordt gekozen voor de meest milieuvriendelijke optie: hergebruik. Schenken en doorverkopen zijn samen goed voor 55% van de stemmen. Maar er is ook een vrij grote groep van 33% die oude telefoons bewaart. Uiteindelijk zal een groot deel hiervan toch op de afvalberg terechtkomen.

Ondanks de toenemende aandacht voor refurbished toestellen blijkt uit onze poll dat opknappen/refurbished nog maar weinig wordt gedaan: slechts 2,3% kiest ervoor.

Wat ook opvalt in onze poll, is dat relatief weinig mensen hun telefoon inruilen bij aanschaf van een nieuwe. Apple biedt (net als sommige andere aanbieders) de mogelijkheid om je oude toestel in te ruilen, waarna deze – naar hun zeggen – verantwoord wordt verwerkt. Apple wil hierover geen cijfers vrijgeven en wil alleen bij monde van Tim Cook kwijt dat het een groot succes is. Feit is wel, dat Apple’s inruilaanbod niet erg aantrekkelijk is: Apple geeft een vrij lage vergoeding in vergelijking met andere aanbieders en heeft de inruilwaarde recent zelfs verlaagd. Bovendien krijg je alleen uitbetaald in de vorm van een Apple Store-waardebon. Je bent dus verplicht om weer een Apple-product te kopen, terwijl je bij tweedehands verkoop vrij over je verdiende geld kunt beschikken. Dat is niet echt een stimulans om bij Apple in te ruilen.

Bekijk ook

Apple verlaagt inruilwaarde van gebruikte iPhones, iPads en Macs

Apple heeft de maximale inruilwaarde voor iPhones verlaagd. Via het Trade In-programma kun je korting krijgen als je je oude iPhone inlevert voor recycling. Hieronder zie je de verlaagde bedragen.

Doorsnee Nederlander minder milieuvriendelijk
Zoals blijkt uit de resultaten van onze poll krijgen veel telefoons een nieuwe eigenaar, zij het een bekende of vreemde. Daarbij moeten we wel opmerken dat vaste lezers van iCulture en Androidworld over het algemeen meer bewust zijn van e-waste en technologierecycling.

Bij de doorsnee Nederlander lijkt het bewustzijn om je smartphone een tweede leven te geven een stuk lager. Zo bleek volgens een onderzoek in opdracht van T-Mobile en Closing the Loop dat bijna 70% van de Nederlanders een oude smartphone in huis heeft die ze niet meer gebruiken. Voor de groep lijkt er meer voorlichting nodig te zijn.

Die rondslingerende toestellen zouden eigenlijk ingeleverd moeten worden voor recycling, zodat herbruikbare materialen eruit kunnen worden gehaald. Als het toestel nog te repareren is, is dat ook nog een optie om er langer plezier van te hebben. Maar dat gebeurt vaak niet.

Waarom laten we kapotte telefoons niet repareren?
Niet alle kapotte telefoons worden gerepareerd, zo toonde onder meer de NOS aan. Mensen blijven rondlopen met een barst in het scherm, omdat reparatie te duur of te veel gedoe is.

René Smit, eigenaar van reparatieshop The Fixables in Amsterdam, denkt echter dat er een andere reden is om kapotte toestellen niet te laten repareren. Hij legt de schuld bij de providers:

Ik denk dat de meeste mensen die hun telefoon niet laten repareren dit doen omdat ze iedere 2 jaar een nieuwe mogen uitkiezen bij hun abonnement. Je betaalt dan geen reparatiekosten, maar gewoon je gebruikelijke maandbedrag. Tegelijkertijd heb je dan ook het nieuwste toestel in handen.

Als telefoons schade oplopen vlak voor de einddatum van het contract scheelt het gedoe en soms ook geld als je je nieuwe toestel afwacht. Bij KPN en T-Mobile kun je een lager maandbedrag krijgen als je je oude toestel inlevert voor hergebruik. Vodafone biedt een inruildienst, maar geen lagere maandkosten.

De tweejaarlijkse cyclus zou een argument kunnen zijn, maar is tegenwoordig steeds minder relevant. Het is lang niet meer zo dat de meeste mensen iedere twee jaar een nieuwe telefoon uitkiezen bij hun provider. Volgens Techniek Nederland doen we al sinds 2017 gemiddeld drie jaar met een telefoon.

‘Niet de taak van de providers’
“Je merkt dat mensen langer doen met hun toestel. Dat is ook wat ik van providers hoor,” aldus Paul Zwiers. Hij biedt met zijn bedrijven Ecowave en GSMLoket inzamel- en recyclingservices aan bedrijven en consumenten.

Daarnaast is het zo dat steeds meer mensen kiezen voor een iPhone met sim-only. Volgens Telecompaper heeft meer dan 50% van de Nederlanders een telefoonabonnement zonder toestelcontract.

Paul Zwiers vindt het niet de taak van providers om voor de klant milieuoverwegingen te maken. Hij vindt dan ook niet dat providers vanwege het milieu moeten afwijken van het tweejaarlijks verkopen van telefoons. In plaats daarvan kunnen ze volgens Zwiers beter aandacht geven aan de verkoop van refurbished iPhones.

‘Repareren moet goedkoper worden’
Bij de kosten van een telefoonreparatie denk je meestal niet aan een tientje of twee, maar aan veel hogere kosten. Bijna de helft van de mensen die hun telefoon niet laten repareren neemt niet eens de moeite om naar de prijs te informeren. Ze gaan ervan uit dat het toch wel te duur is, zo laat onderzoek van Milieu Centraal zien.

René Smit van The Fixables zou graag zien dat fabrikanten als Apple het makkelijker maken om aan originele onderdelen te komen. Deze zijn volgens hem erg lastig te krijgen waardoor mensen minder gauw geneigd zijn een reparatieshop in te schakelen. Dit probleem heeft Apple erkend, want het bedrijf startte vorig jaar met een reparatieprogramma voor niet-erkende winkels. Voorwaarde is dat er minstens één gecertificeerde technicus aanwezig moet zijn.

Het programma wordt nog uitgerold over de wereld. Hoewel er wel veel kritiek is rondom dit Apple reparatieprogramma voor externe reparateurs, lijkt het wat Apple betreft de goede kant op te gaan. Dat is bij andere fabrikanten niet altijd het geval.

Een ergernis bij de reparatiewinkel van Smit is het feit dat sommige telefoons slecht te repareren zijn. Neem bijvoorbeeld het scherm van een Samsung Galaxy S10. Als je deze wil vervangen ben je genoodzaakt het hele frame plus oplaadpoort en andere componenten te vervangen. Ook telefoons van Huawei kampen met deze constructie. “Hierdoor vallen reparaties onnodig duur uit,” aldus Smit.

Ook Anne Kluivers van Milieu Centraal zou graag zien dat reparaties eenvoudiger en goedkoper uit te voeren zijn: “Hoe goedkoper een telefoon te repareren is, hoe meer dat zal gebeuren. Als fabrikanten hierop inspelen zou dat een goede ontwikkeling zijn.” In de VS is hier veel over te doen in het kader van Right to Repair, het recht om zelf te mogen knutselen aan de spullen die je gekocht heeft. In Europa klinkt de roep hierom veel minder luid.

De achterkant van de schermen van een iPhone, Huawei en Samsung. Foto: iCulture

Apple is beter te repareren en gaat langer mee

Toestellen zouden zodanig ontworpen moeten worden, dat ze later ook weer gemakkelijk te repareren zijn. Dat gebeurt echter maar in beperkte mate, blijkt telkens uit de teardowns van iFixit. Veel Apple-producten scoren laag op repareerbaarheid, onder andere door het gebruik van klodders lijm en speciale schroeven. Al scoort Apple nog niet eens zo slecht, in vergelijking met andere fabrikanten.

Op de bovenstaande foto zie je de schermen van een iPhone, Huawei en Samsung. Als je bij deze telefoons een barst in het scherm wil laten repareren zul je bij Huawei en Samsung alles moeten vervangen. Bij de iPhone hoef je niet het hele frame en oplaadpoort te vervangen voor een schermreparatie. Wat dat betreft presteert Apple beter als het gaat om repareerbaarheid. Dat geldt overigens niet voor alle producten, want bij reparatie van sommige MacBook-toetsenborden moet meteen de hele topcase inclusief accu worden vervangen.

Een ander punt waar Apple goed op scoort is updates. iPhones krijgen doorgaans jarenlang nieuwe functies en beveiligingsupdates. Zelfs apparaten die niet meer op de nieuwste software draaien krijgen soms nog een beveiligingsupdate. Dat gebeurde in januari nog met iOS 12.4.5 voor onder andere de iPhone 5s – een toestel uit 2013 en bij schrijven dus inmiddels al ruim 6 jaar oud.

Verder is de waardevastheid van een iPhone sterker. In onderstaande grafiek vergelijken we de iPhone 7 met de Samsung Galaxy S7 en de LG G5. Alledrie de smartphones kwamen in 2016 uit en hadden ongeveer dezelfde nieuwprijs. Toch zien we een groot verschil in de waarde drie jaar later. In de eerder besproken poll die we in samenwerking met Androidworld hebben georganiseerd blijkt dat Android-eigenaren minder vaak hun toestel doorverkopen.

Hoe vaak worden kapotte telefoons gerecycled?

Oké, telefoons worden dus niet altijd gerepareerd, maar wat gebeurt er dan wel mee? Harde cijfers hiervoor zijn er niet. Wel kunnen we kijken naar hoe aantrekkelijk het is om te recyclen.

Afgelopen oktober onderzochten we wat een wat oudere iPhone X oplevert bij verschillende bedrijven. De resultaten liepen sterk uiteen met een gemiddelde van zo’n €365. Bij de bedrijven die wij onderzochten worden ingeleverde toestellen hersteld tot een refurbished telefoon of helemaal gerecycled. Ben je niet tevreden met het bod, dan kun je een poging wagen op tweedehands verkoopsites.

Bekijk ook

iCulture onderzoekt: Apple geeft opvallend weinig voor je gebruikte iPhone

Gebruikte elektronische apparaten recyclen kan soms geld opleveren. Wel is het zo dat je per bedrijf vaak een ander bedrag terugkrijgt voor bijvoorbeeld je oude iPhone. Wij hebben gekeken wat een gebruikte iPhone X oplevert bij Nederlandse providers, winkels, recyclingbedrijven en bij Apple zelf.

Op tweedehands verkoopsites als Marktplaats kun je doorgaans het meeste geld krijgen voor je oude toestel, al kost het wel wat meer moeite en kun je te maken krijgen met oplichters. Doorverkopen is echter goed voor het milieu: daarmee verleng je de gebruiksduur van het toestel. Zo wordt alles eruit gehaald wat erin zit – figuurlijk in dit geval. Dat beaamt ook Anne Kluivers van Milieu Centraal:

De impact op het milieu van smartphones zit ‘m minder in het gebruik maar vooral in de productie: dat kost veel energie en er zitten allerlei zeldzame metalen in.

Om aan te tonen dat de aanschaf van een nieuwe telefoon redelijk wat CO2-uitstoot met zich meebrengt nemen we de iPhone 11 Pro 64GB. Volgens cijfers van Apple is het productie- en recycleproces van dit model verantwoordelijk voor zo’n 80kg CO2 uitstoot in zijn totale levensduur. Het overgrote deel daarvan komt vrij tijdens het productieproces, niet tijdens het gebruik daarna.

Wil je toch een nieuw toestel, maar wil je wel je uitstoot beperken? Neem dan een model met weinig opslagruimte. Een iPhone 11 Pro met 512GB opslag levert namelijk een geschatte belasting van 110kg CO2 uit – 30kg meer dan het 64GB model.

Smartphone-innovaties zijn slecht voor het milieu
Als iPhone-gebruikers willen we graag dat Apple elk jaar grote innovaties aankondigt en veel nieuwe functies in de toestellen stopt. Maar eigenlijk is dat ongunstig voor het milieu. Volgens voorspellingen van marktvorser Gartner zal het aantal nieuw verkochte smartphones in 2020 wereldwijd met 3% toenemen. In 2019 was er nog een afname van 2% te bespeuren.

Dat er toch weer groei in de verkoop van nieuwe telefoons is, heeft te maken met de introductie van 5G-netwerken. In 2020 zal 5G in veel meer gebieden van de grond komen en grote smartphonemerken, waaronder Apple, zullen daarop inspelen met toestellen die 5G ondersteunen. Dat zal voor veel mensen reden zijn om te upgraden, waardoor er ook weer een golf gebruikte toestellen beschikbaar komt.

Als het einde verhaal is willen veel mensen hun telefoon best een tweede leven geven, zo blijkt uit het eerder genoemde onderzoek van T-Mobile en Closing the Loop. Van de ondervraagden geeft driekwart aan hun oude telefoon een tweede leven te willen geven. 64% weet echter niet hoe ze dat moeten aanpakken en driekwart weet niet wat e-waste inhoudt. En dat terwijl bijna iedereen aangeeft in zekere mate milieubewust bezig te zijn.

Is refurbished de oplossing?
Niet iedereen heeft zin in een gebruikte telefoon met een versleten batterij. Refurbished klinkt dan een stuk aantrekkelijker: het toestel is nagekeken en slechte onderdelen zijn vervangen. Toch gebeurt het nog relatief weinig, zo blijkt uit onderzoek van Counterpoint. In 2019 was er zelfs een krimp van 2% te zien in het aantal verkochte refurbished telefoons ten opzichte van 2018. Dat komt voornamelijk doordat mensen hun telefoon wat langer gebruiken.

De Nederlandse aanbieders van refurbished toestellen verwachten de komende tijd groei. Dat heeft onder andere te maken met het Keurmerk Refurbished dat vorig jaar is ingevoerd, waardoor consumenten meer vertrouwen hebben in de kwaliteit van gebruikte toestellen.

Techniek Nederland startte in begin 2019 met het Keurmerk Refurbished. Nederland was daarmee het eerste land met een dergelijk keurmerk. Dick Reijman, voorlichter van Techniek Nederland, zegt dat het initiatief nu al zijn vruchten afwerpt door toegenomen vertrouwen. Zo worden de deelnemende bedrijven gecontroleerd op kwaliteit door een onafhankelijk bedrijf (TÜV Nederland) en vindt er controle plaats op de financiële stabiliteit. Ook voor het milieu is het goed:

Door deze apparaten een tweede leven te geven, verbruiken we minder kostbare metalen en verkleinen we de afvalberg. We besparen energie en verminderen zo onze CO2-footprint.

370.000 refurbished telefoons verkocht in 2019

Op 20 februari houdt Techniek Nederland een evenement waar het marktonderzoeksrapport wordt uitgebracht met de laatste cijfers over de refurbished markt in Nederland. iCulture kan alvast melden dat er in 2019 zo’n 370 duizend refurbished telefoons zijn verkocht in Nederland. Dat is 6% van de totale telefoonmarkt van 5,9 miljoen toestellen. Gemiddeld gaat een refurbished telefoon voor €280 over de toonbank. Vorig jaar was dat goed voor een omzet van €103 miljoen.

Om de naamsbekendheid van refurbished iPhones en refurbished in het algemeen een zetje te geven is Techniek Nederland deze maand begonnen met een campagne op 1.000 bushokjes in Nederland. Onder de slogan ‘Met een refurbished iPhone ben je ook perfect bereikbaar’ wil de organisatie duidelijk maken dat een opgeknapte smartphone net zo goed werkt als een nieuwe.

Bekijk ook

Keurmerk Refurbished: alles wat je wilt weten over dit keurmerk voor iPhones

Alles wat je moet weten over het Keurmerk Refurbished, dat consumenten meer zekerheid wil geven bij refurbished iPhones kopen. Wat is het Keurmerk Refurbished en wie doen eraan mee? We beantwoorden 10 veelgestelde vragen.

Conclusie: Meer bewustzijn rond e-waste nodig, maar het gaat de goede kant op

Al met al kunnen we spreken van vooruitgang. Er zijn steeds meer opties om je oude telefoon verantwoord te laten recyclen en om een betrouwbare gebruikte smartphone te kopen. Omdat Apple-producten lang mee gaan, waardevast zijn en beter te repareren zijn dan producten van andere merken, zijn we als iPhone-gebruiker in ieder geval goed bezig.

Toch is er meer bewustzijn nodig over e-waste, omdat er bij veel mensen nog telefoons liggen te verstoffen, die uiteindelijk vaak in de prullenbak zullen belanden. Vanuit de overheid zijn er weinig stimulansen, maar we zien wel steeds meer inleverpunten voor gebruikte elektronica.

Ben je toe aan een nieuwe telefoon, overweeg dan een refurbished toestel te nemen. Je krijgt vaak betere garantievoorwaarden en een lagere prijs dan bij aanschaf van een nieuwe telefoon. Wil je toch een gloednieuw toestel, dan is het goed om te weten dat een model met minder opslagruimte ook betekent dat er minder CO2-uitstoot is.

Toch zou Apple ook nog meer kunnen doen. We hopen dat het bij Apple aantrekkelijker wordt om je oude apparaat in te ruilen en dat Apple het goede voorbeeld geeft. Naast de nieuwe toestellen zouden we bij Apple graag een groter aanbod zien van refurbished toestellen. Refurbished zou zo vanzelfsprekend moeten worden als een nieuwe iPhone kopen.