Opinie: Moet Apple zich meer aan z’n principes houden? [poll]

Eerder verwijderde Apple ook al de apps van de New York Times uit de Chinese App Store. Dat leverde boze reacties op, waaronder kritiek de krant zelf. Apple had ze niet geïnformeerd en wilde ook niet vertellen of er een gerechtelijk bevel aan ten grondslag lag, en van welke instantie. Apple vond dat ze simpelweg aan een verzoek van de overheid hadden voldaan. Gebruikers klaagden dat Apple zo snel op het censuur-verzoek had gereageerd, dat mensen niet meer de kans hadden om nog snel de NYT-app te downloaden. De Times wordt al sinds 2012 door de Chinese overheid geblokkeerd, vanwege een reeks kritische artikelen over de toenmalige premier Wen Jiabao.

Maar zelfs een machtige krant als de New York Times kan weinig doen tegen de soms moeilijk te verklaren acties van Apple. Misschien gaat een nóg machtiger groep nu wel het verschil maken: de aandeelhouders.

Aandeelhouders, klanten en… ethische kwesties

Apple zit zoals veel beursgenoteerde bedrijven in een lastige tweespalt: enerzijds moet er zoveel mogelijk winst gemaakt worden zodat de aandeelhouders tevreden blijven, anderzijds moeten er genoeg interessante producten op de markt komen die op de wensen van gebruikers inspelen. Daarnaast spelen er nog meer zaken waarmee Apple rekening moet houden. Zo willen aandeelhouders graag dat Tim Cook een stabiele factor is die geen gekke dingen doet. Gebruikers willen dat de producten die ze gekocht hebben lang meegaan en dat hun gegevens veilig zijn. Op de achtergrond speelt ook nog mee dat bijna iedereen wil dat Apple een enigszins sympathiek bedrijf is, dat staat voor z’n principes. Zeker omdat CEO Tim Cook zich de afgelopen jaren heeft ontpopt tot een spreekbuis voor onderwerpen als privacy, mensenrechten, diversiteit en ethische principes. Maar juist dat komt de afgelopen tijd wat in de knel. Cook’s regelmatige afspraken met Trump vallen ook niet altijd goed.

De aandeelhouders gaan nu stemmen over het mensenrechtenbeleid van Apple. Het draait om de vraag of Apple zich wil committeren aan het respcteren van vrijheid van meningsuiting. Aanleiding is het verwijderen van de protest-app HKmap in Hongkong. Daarbij zou Apple naar de pijpen van de Chinese overheid hebben gedanst. Campagnegroep SumofUs (“Fighting for People over Profit”) riep Apple al in september op om een standpunt in te nemen over mensen rechten. Apple wilde dit tegenhouden, maar dit werd door de Amerikaanse toezichthouder SEC (Securities and Exchange Commission) verworpen.

Poll niet zichtbaar? Invullen kan ook hier!

De aandeelhouders moeten nu stemmen of ze willen dat Apple een standpunt inneemt. Of Apple zich er vervolgens aan houdt, is natuurlijk een tweede. Maar er is dan wel een betere basis om Apple erop aan te spreken als het bedrijf weer een controversiële actie uitvoert. Apple moet ook duidelijk maken hoe ze beleid maken rondom dit soort onderwerpen. Apple zal een beleid op het gebied van vrije meningsuiting moeten formuleren en zich daar ook aan moeten houden.

Het betekent ook dat Apple meer openheid moet geven over beslissingen die zijn gemaakt, bijvoorbeeld als aan de eisen van een onderdrukkend regime wordt voldaan. Nu neemt Apple beslissingen en is vervolgens niet voor commentaar bereikbaar. Over het weghalen van de HKmap-app heeft Tim Cook bijvoorbeeld wel een interne memo rondgestuurd aan het eigen personeel, maar in het openbaar weigerde Apple om zich te verantwoorden. Van de 634 apps die in 2018 wegens ‘juridische redenen’ uit de App Store werden verwijderd, ging het om 517 apps uit China.

Een gevolg van Apple’s gedrag is wel, dat Tim Cooks uitspraken minder geloofwaardig zijn geworden. Cook kan wel zeggen dat gelijkheid, diversiteit en mensenrechten erg belangrijk zijn en awards voor LGBTQ-activisme in ontvangst nemen, maar zijn bedrijf buigt vervolgens wel voor landen waar gelijke rechten en privacy niet worden gerespecteerd. Volgens SumofUs hebben Apple’s acties ertoe geleid dat bepaalde etnische groepen zijn vervolgd. Het gaat dan bijvoorbeeld om onderdrukking van Oeigoeren en Tibetanen. Apple zou verantwoording moeten afleggen dat hun beslissingen impact hebben op het leven van onschuldige mensen.

Of de aandeelhouders nu echt een verschil gaan maken, is nog maar de vraag. De meeste stemmen in Apple’s vergadering van aandeelhouders zijn in handen van institutionele beleggers, die maar in één ding geïnteresseerd zijn: geld verdienen. Of dat op een ethische manier gebeurt is minder belangrijk. Ook kunnen grote beleggers als Warren Buffett veel makkelijker op een andere manier invloed uitoefenen: achter gesloten deuren, door rechtstreeks Tim Cook aan te spreken.

Het document van SumofUs is hier te lezen in PDF-formaat.