Opinie: Facebook en Google zijn stille sluipmoordenaars van Apple

Op de eerste iPhone die je kocht stonden de standaardapps van Apple nog prominent op je homescreen. Maar naarmate de App Store volwassener werd, verloor Apple z’n grip. Facebook-apps zoals Instagram en WhatsApp domineren nu onze homescreens, waardoor Facebook voor Apple wel eens een grotere bedreiging zou kunnen worden dan Android. Tegelijk ondermijnt Google de positie van Apple omdat ze controle hebben over bijna alle productiviteitsdata op de iPhone. Het lijkt alsof je met de standaardapps Mail, Agenda, Contacten en Safari trouw blijft aan Apple, maar in werkelijkheid weet Google precies waar je bent en wie je kent.

Apple’s eigen iCloud-diensten zijn heel wat minder populair. Die conclusies kun je afleiden uit data van Betaworks. Zij bekeken 1.000 homescreens van iPhone-gebruikers en constateerden dat op bijna 69% daarvan een app van Facebook stond. WhatsApp werd nog niet meegeteld, omdat op het moment van het onderzoek de overname door Facebook nog niet bekend was. Tel je WhatsApp wel mee, dan staat Facebook op 81% van de homescreens. Een andere interessante ontdekking: 14% van de gebruikers heeft Apple’s Telefoon-app niet meer op het iPhone-homescreen staan. Bellen is passé; tegenwoordig stuur je een berichtje om iemand IRL te ontmoeten.

De steekproef van Betaworks heeft betrekking op 1.000 homescreens die mensen via de hashtag #homescreen2014 op Twitter publiceerden. Dat maakt het overigens wel vooral een steekproef onder ‘ons soort mensen’ (veelal tech-savvy mensen die graag informatie delen) en niet een afspiegeling van de hele iPhone-gebruikende wereldbevolking. Niet op alle punten is Apple bezig z’n grip op het homescreen te verliezen. Vooral onder de berichtenapps staat Apple op eenzame hoogte: 98 procent heeft de standaard Berichten-app van Apple nog op het homescreen staan. Maar de vraag is hoe vaak die nog gebruik wordt, nu in Nederland ‘appen’ zo’n beetje de norm is geworden.

De macht van Facebook

Facebook heeft naast de genoemde apps ook nog Facebook Pages en Facebook Home, die wat minder populair zijn. En ook al is de Facebook Poke-app (een snel in elkaar geflanste concurrent van Snapchat) een mislukking, Facebook heeft het goed voor elkaar. Voorheen moesten bedrijven zoals Google ervoor betalen om standaard meegeleverd te worden op toestellen, tegenwoordig installeren gebruikers de apps op eigen initiatief. En Apple kan weinig doen om het te stoppen. De standaardapps zijn best aardig, maar bevatten alleen basisfunctionaliteit. Apple kan zich niet veroorloven om leuke gimmicks in de apps te stoppen, want ook de minder tech-savvy gebruiker moeten nog in staat zijn om ze te gebruiken.

Google’s onmerkbare invloed

Wat opvalt is dat apps van Google maar op 62% van de homescreens te vinden zijn. Google doet het slechter dan Facebook, die op 81% van de homescreens van gebruikers aanwezig is. Google Maps staat op 42% van de homescreens, alle andere doen het een stuk slechter. YouTube (17%) en Chrome (17%) stellen ronduit teleur. Chrome is overigens wel de meest populaire vervangende browser voor Safari (65%), want alternatieve browsers komen niet in de statistieken voor. Opera Mini scoorde 0,5%, maar gezien de kleine omvang van de steekproef kan de werkelijkheid ook een tiende procentpuntje hoger of lager zijn. Maar liefst 10% van de gebruikers had helemaal geen browser op het homescreen staan. Als je gaat zoeken op internet, gebeurt dat vrijwel altijd via Google, de standaard ingestelde zoekmachine in Safari en Chrome. Google+ blijkt ook in dit onderzoek niet erg geliefd: slechts 8% vindt de Google+ app belangrijk genoeg om op het homescreen te zetten.

Ook bij Google zie je veel verschillende appicoontjes, maar de macht van Google komt vooral voort uit data. Google is dé dataleverancier voor iedereen.

Standaardapps verliezen dus gaandeweg hun glans en worden vervangen door andere apps. Bij e-mail heeft 50% van de gebruikers Apple’s Mail-app ingeruild voor een alternatief. Ook op dat punt heeft Google ongemerkt een grote greep op iOS, want bijna alle alternatieve e-mailapps zijn bedoeld voor Gmail. Dat geldt bijvoorbeeld voor Mailbox, dat op 25% van de homescreens staat. Zelfs Apple’s eigen Mail-app wordt vooral gebruikt voor het lezen van Gmail en veel minder voor het lezen van e-mail via Apple’s eigen maildienst icloud.com. Vergelijk zelf maar eens het aantal vrienden dat mailt met een mac.com of icloud.com e-mailadres met het aantal Gmail-gebruikers en je weet waarom. Google levert ook een hoop data voor de standaardapps Agenda en Adresboek.

Conclusie: stille ondermijning van Apple’s positie

Wat kunnen we hier nu uit leren? De steekproef van Betaworks omvatte maar 1.000 homescreens en is dus een relatief klein. Maar het onderzoek laat wel een aantal interessante trends zien:

• Google heeft nog een behoorlijk sterke positie op iPhones. Ook al worden Google Maps en YouTube niet meer standaard meegeleverd, er zijn veel apps van derden die gebruik maken van Google-data. Daardoor heeft Google ongemerkt veel invloed en veel data in handen, ook al lees je dat niet direct af aan de aanwezigheid van apps.
• Microsoft heeft z’n positie definitief verloren. Microsoft-apps kwamen op 0% van de homescreens voor. Bovendien zijn er nauwelijks apps van derden die zich expliciet op Microsoft-diensten zoals OneDrive of Outlook richten. Alleen Microsoft maakt Microsoft-apps.
• Facebook zit in de best denkbare positie: ze hebben een enorme berg persoonlijke data van gebruikers én ze zijn prominent aanwezig op de homescreens van gebruikers.

Heb jij nog veel standaardapps op je homescreen staan, of zijn ze gaandeweg vervangen door betere alternatieven zoals Mailbox en Google Maps?