Opinie: Flash op de iPhone – de winnaars en verliezers

Wie gisteren het technologienieuws heeft gelezen kan het niet ontgaan zijn: er komt een mobiele versie van de Flash-plugin voor Windows Mobile, WebOS, Android, Symbian en Blackberry. Toch was de kop van menig artikel over dit onderwerp een afgeleide van “Geen Flash voor de iPhone“. Typisch, als we bedenken dat het gezamenlijke marktaandeel van eerder genoemde mobiele systemen het veelvoudige is van dat van de iPhone. Maar begrijpelijk als we bedenken dat de iPhone door zowel consumenten als de industrie gezien wordt als de innovatie-trendsetter en de meetlat waarlangs de functionaliteit van alle smartphones tegenwoordig wordt afgemeten. “Hoge bomen…”, zogezegd.

Het is dus begrijpelijk dat het Adobe niet lekker zit dat ze geen versie van de Flash-plugin beschikbaar kunnen maken voor de Safari-browser op de iPhone en iPod touch. Het bedrijf heeft al vaak te kennen gegeven niets liever te willen, maar wordt daarin tegengewerkt door Apple, die verschillende officiële redenen aandraagt waarom het geen Flash-plugin toelaat. Zo zou de plugin te veel van de processorcapaciteit en dus de snelheid en accuduur van het toestel vergen. Bovendien wil Apple niet dat er programmeercode kan draaien in een zogenaamde runtime-omgeving, mogelijk omdat het veel moeilijker is om te controleren wat een programma precies doet. Het garanderen van de veiligheid wordt dus lastiger.

Hoewel dit legitieme redenen zijn, spelen er hoogstwaarschijnlijk ook politieke motieven een rol in de aversie van Apple tegen de Flash-plugin. Programmaatjes in Flash zijn bijzonder functioneel en wanneer een gebruiker deze gewoon op een website kan gebruiken (of spelen!), betekent dat hiermee de verplichte gang naar de App Store vermeden kan worden. En dat komt de exclusiviteit van het platform en de inkomstenstroom die de App Store genereert, niet ten goede.

Omdat het er niet op leek dat Apple’s houding in de nabije toekomst zou veranderen, maar om toch een rol van betekenis te kunnen spelen op ‘s wereld meest invloedrijke mobiele platform, nam Adobe daarom een om meerdere redenen opvallende beslissing. Het bedrijf kondigde eveneens gisteren aan dat de volgende versie van de Flash-ontwikkelsoftware (CS5) in staat is om programma’s voor de iPhone te genereren die als “echte” apps via de App Store verspreid kunnen worden.

Deze beslissing is ingrijpend en heeft gevolgen voor zowel Adobe, Apple, de huidige Flash-ontwikkelaars als bezitters van een iPhone. Uit de reacties op het artikel dat Gonny hier gisteren over schreef, maakte ik echter op dat het niet voor iedereen precies duidelijk is wie in deze situatie nu precies als winnaar en wie als verliezer kan worden aangemerkt. De situatie is echter dusdanig complex, dat alle partijen voor- en nadelen zullen ondervinden. Ik heb geprobeerd om deze hieronder kort in kaart te brengen.

Adobe

Verliezer:

• Adobe lijkt met deze ontwikkeling het idee te hebben opgegeven dat er op korte termijn een Flash-plugin voor de iPhone beschikbaar kan worden gemaakt. Het bedrijf had tot dusver de hegemonie voor wat betreft het implementeren van complexe interactiviteit in een website: alle browsers op alle desktopplaftorms ondersteunen immers Flash. Maar door de opkomst van mobiele webapparaatjes en de iPhone in het bijzonder, komt deze vooraanstaande positie onder druk te staan.

Winnaar:

• De Flash-naar-iPhone-ontwikkelomgeving in CS5 wordt het eerste ontwikkelplatform voor de iPhone naast XCode van Apple zelf. Dat geeft Adobe dus een enorme voorsprong en vormt een exclusief verkoopargument voor de ontwikkelsoftware van het bedrijf.
• Flash CS5 wordt hiermee het eerste cross-platform ontwikkelplaform waarmee ook voor de iPhone ontwikkeld kan worden. Een ontwikkelaar die meerdere mobiele systemen wil bedienen kan er om die reden dus voor kiezen om niet in XCode, maar in Flash te ontwikkelen.

Apple

Verliezer:

• XCode is niet langer het enige ontwikkelplaform voor de iPhone en ontwikkelaars kunnen dus makkelijker hun applicaties voor meerdere smartphones op de markt brengen. Dit knaagt aan het unieke verkoopargument dat Apple op dit moment prominent naar voren schuift: de beschikbaarheid van een grote hoeveelheid unieke applicaties. (Overigens moet nog worden bezien hoe complex de iPhone apps kunnen worden wanneer ze gemaakt worden met Flash CS5. De kracht van het iPhone-platform zit voor een groot deel in de API’s die Apple beschikbaar heeft gesteld, en juist deze zijn volgens de informatie op de website van Adobe niet allemaal voorhanden in Flash. Het lijkt er dan ook op dat Flash vooral gebruikt zal worden voor spelletjes, en dat voor de echt complexe zaken nog steeds gebruik zal moeten worden gemaakt van XCode.)
• Iets wat veel mensen over het hoofd lijken te zien op dit moment, is dat Flash CS5 uiteraard ook beschikbaar komt voor Windows. Per gevolg is het dus niet langer nodig om een Mac te gebruiken om voor de iPhone te ontwikkelen. Dit zou de verkoop van (dure, professionele) Macs kunnen schaden.
• Het lijkt het een grotere pijning voor Apple dat ontwikkelaars die voor de iPhone willen en kunnen programmeren, niet langer automatisch ook voor de Mac kunnen ontwikkelen. Apple heeft grote belangen bij het verweven van technologie voor de Mac en de iPhone, niet in de laatste plaats omdat ontwikkelaars dan makkelijk voor beide platforms kunnen ontwikkelen. Met Flash CS5 is die voor Mac-ontwikkeling ook handige kennis niet meer noodzakelijk.

Winnaar:

• Apple heeft niet toegegeven aan de druk om een Flash-plugin te ontwikkelen voor de iPhone. Wanneer het dit wel gedaan had, had het ongetwijfeld moeten inboeten in de user-experience van iPhone-gebruikers. Hoe je het ook wendt of keert, Flash blijft een complexe runtime interpreter, die veel van de processorcapacteit vergt waardoor (andere) handelingen langzamer zullen verlopen, en de batterijduur afneemt.
• Het wordt met CS5 makkelijker om applicaties voor de iPhone te ontwikkelen, die allemaal via de App Store moeten worden verspreid. Apple strijkt de gebruikelijke 30% provisie op. De iPhone wordt door het toenemende aantal applicaties een nog aantrekkelijker product.

Flash-ontwikkelaars

Verliezer:

• Door het feitelijke toegeven van Adobe dat Flash op de mobiele browser geen toekomst heeft, neemt de algehele aantrekkelijkheid om Flash op een website te gebruiken af. Het aantal iPhone-gebruikers zal alleen nog maar groeien, een daarmee een potentiëel publiek dat de Flash-website niet kan bekijken. Flash-ontwikkelaars zullen dus op zoek moeten gaan naar alternatieven om de gewenste interactiviteit en animaties te realiseren, bijvoorbeeld door gebruik te gaan maken van HTML5 en aanverwante technologieën.

Winnaar:

• Flash-ontwikkelaars met kennis van zaken kunnen nu heel gemakkelijk hun bestaande en nieuwe producten via een nieuw kanaal verspreiden. Het App Store-model maakt het bovendien erg eenvoudig om hiermee inkomsten te genereren.

Gebruikers

Verliezer:

• Er lijkt definitief geen Flash-plugin beschikaar te komen voor Safari op de iPhone en iPod touch. Dit is tegen het zere been van sommige gebruikers, die zich hiermee tekort gedaan voelen. Immers: alles waartoe andere telefoons in staat zijn, moet een iPhone ook kunnen. Echter…

Winnaar:

• …op termijn zal de mobiele webgebruiker de grote winnaar blijken. Door de populariteit van de iPhone zullen meer en meer webontwikkelaars gedwongen worden hun sites ofwel te ontdoen van Flash, ofwel een aparte voor de iPhone geoptimaliseerde website aan te bieden, ofwel over te stappen op efficiëntere en wel door de iPhone ondersteunde technologieën, zoals HTML5. Door het ontbreken van Flash zal de gebruikers-experience vlot blijven en hoeft de gebruiker niets te missen.
• Er is potentiëel voor nog meer iPhone-applicaties in de App Store. Hoewel de 15 maanden die we tot dusver hebben kunnen genieten van de App Store ons hebben geleerd dat kwantiteit niet altijd gelijk staat aan kwaliteit, is een ruimere keuze aan programma’s iets wat de meeste gebruikers wel weten te waarderen.
• Veel Flash-websiteprogrammeurs zullen ervoor kiezen hun bestaande Flash-applicaties om te zetten naar iPhone-applicaties. Eventueel kunnen ze naar deze apps in de App Store verwijzen vanaf hun website, wanneer een gebruiker deze bezoekt op de iPhone. Omdat de iPhone apps daadwerkelijk voor de iPhone gecompileerde, zogenaamde native apps zijn, is de gebruikerservaring vele malen beter dan deze ooit had kunnen zijn wanneer de Flash-toepassing in een runtime omgeving had moeten draaien, zoals op alle andere platforms. Ironisch genoeg zal de iPhone dus de beste Flash-ervaring geven met apps waarbij de ontwikkelaar rekening heeft gehouden met iPhone-bezitters.

Update 21.00 Lezers attendeerden me op het bestaan van andere iPhone ontwikkel-gereedschappen die niet uit de koker van Apple komen, zoals Appcelerator en NimbleKit. Hiermee is het mogelijk om applicaties te ontwikkelen op basis van webstandaarden. Hoewel enkele van bovengenoemde kenmerken, zoals het platformonafhankelijk kunnen ontwikkelen, ook op deze tools van toepassing zijn, denk ik niet dat ze dezelfde impact zullen hebben als de iPhone-functionaliteit van Flash CS5. De toegevoegde waarde ten opzichte van de mogelijkheden om op webstandaarden gebaseerde apps te ontwikkelen in XCode lijkt gering, en bovendien missen beide projecten de urgentie die Adobe, de meeste Flash-ontwikkelaars en een groot deel van de gebruikers voelen om het nog niet aanwezige maar populaire ontwikkelplatform naar de iPhone te brengen. Uiteraard spelen de omvang van een firma als Adobe en de grootschalige bekendheid met de werking van de Creative Suite ook een grote rol bij het mogelijke succes van dit product ten opzichte van andere, kleinere producten.

De auteur is op Twitter te vinden als @JorgK.