Opinie: O jee, verkoopt Runkeeper echt data van hardlopers? [Update]

De populaire hardloop-app Runkeeper verzamelt gegevens van gebruikers en verkoopt die vervolgens aan derde partijen. Die nogal voor de hand liggende constatering was gisteren te zien in het tv-programma Nieuwsuur te zien. Ze baseerden zich daarbij op een onderzoek door de Noorse consumentenbond, die vrijdag een klacht gaat indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

Today we are releasing a new version of our app that eliminates this bug and removes the third-party service involved. Although the bug affected only our Android app, we have decided to remove this service from our iOS product too out of an abundance of caution. The iOS release will be made available once approved by Apple.

Twintig gratis apps
De Noorse consumentenbond Forbrukerrådet deed onderzoek naar meer dan 20 populaire gratis apps. Ze concludeerden dat Runkeeper de locatiegegevens doorverkoopt en dat daarbij onduidelijk is aan welke partijen ze dit doen. De bond vreest dat gebruikers in de toekomst kunnen worden afgewezen voor een verzekering, omdat uit de data blijkt dat je roekeloos gedrag hebt vertoond of op een gevaarlijke plek op vakantie bent geweest. Jij hebt geen flauw benul hebt waar ze die gegevens vandaan hebben, omdat je talloze ‘gratis’ apps hebt gebruikt.

Nee, Runkeeper volgt je niet continu

Het tv-programma beweert dat Runkeeper continu je locatie in de gaten houdt, zelfs als de app is afgesloten. Maar is dat echt waar? Of is er sprake van populistisch aandikken, om het voor de tv-kijker spannender te maken? iOS-gebruikers hoeven in ieder geval niets te vrezen: wij hebben gecontroleerd wat de standaardinstellingen van de app zijn en de Runkeeper-app volgt alleen je locatie als de app op de voorgrond actief is. Dat wordt geregeld via de privacy-instellingen van Apple zelf.

Je kunt het zelf controleren door naar Instellingen > Privacy > Locatievoorzieningen > Runkeeper te gaan. Daar zul je zie dat de app alleen bij gebruik van de app je locatie kan zien. Dat wil zeggen: als een functie van de app zichtbaar is op het scherm.

Runkeeper doet er trouwens ook niet geheimzinnig over. We hebben de privacyvoorwaarden van de app erbij gepakt en ze zeggen in vrij klare taal dat ze je locatiegegevens delen met derde partijen. Soms automatisch (bij Google), soms alleen als je toestemming geeft (bij Facebook). Of ze er ook geld voor krijgen zeggen ze niet, maar je kunt er wel vanuit gaan. Waarom zou Runkeeper zo naïef zijn om commerciële bedrijven van gratis data te voorzien? De privacyvoorwaarden zijn ook vrij makkelijk te vinden in de app: onderaan het instellingenscherm staat een opvallend blauw linkje.

‘Privacyvoorwaarden vaak onleesbaar’

Apple regelt de toegang tot je locatie en Runkeeper zou dan op slinkse wijze die instellingen moeten omzeilen, om je toch de hele tijd in de gaten te kunnen houden. Dat zou kunnen, maar lijkt ons sterk.

Overigens hebben de Noorse onderzoekers wel een punt, door te zeggen dat de privacyvoorwaarden van apps vaak onleesbaar zijn en vaag zijn geformuleerd, waardoor ze uiteindelijk alles met je gegevens kunnen doen. Bewuste appgebruikers weten dat al: als de privacyvoorwaarden niet leesbaar zijn, heeft een bedrijf iets te verbergen. Maar wat ons betreft valt het bij Runkeeper wel mee.

Volgens de bond zijn er wel meer apps die informatie verzamelen, bijvoorbeeld over je woonplaats, eetgedrag, de plekken waar je op vakantie gaat en waar je werkt. Door die gegevens te verkopen kunnen externe partijen een goed profiel van je vormen. Het is mooi dat een bekende partij die conclusie trekt, maar bij gratis apps is dat eigenlijk vrij logisch. Jij betaalt niets, dus je bent zelf het product. Bij Runkeeper is het overigens wel extra vervelend, omdat gebruikers daar ook een betaald abonnement kunnen afsluiten, dat ze geen privacygaranties geeft.

Nieuwsuur vroeg de privacy-organisatie Bits of Freedom wat ze ervan vinden: “Als je op internet communiceert, of info zoekt, of appt dan zijn er meerdere partijen die meekijken. Wie dat zijn, weet je niet. En wat ze met die informatie doen, ook niet”, aldus Daphne van der Kroft van Bits of Freedom. Blijkbaar had de organisatie nog niet meegekregen dat chats in WhatsApp tegenwoordig standaard worden versleuteld.

Open deuren

Eigenlijk vat de Noorse consumentenbond goed samen wat we allemaal wel weten: privacyvoorwaarden zijn bewust onleesbaar en gratis aanbieders verkopen je data, omdat zij ook ergens inkomsten vandaan moeten halen.

Dat daarbij Runkeeper zoveel aandacht krijgt, is wel te begrijpen: de app wereldwijd door heel veel mensen wordt gebruikt, dus negatieve verhalen zullen meteen impact hebben. Hetzelfde fenomeen zien we bij misstanden in de productieketens in China: daarbij is Apple altijd de Sjaak.

Er zit voor jou als gebruiker niets anders op dan de privacyvoorwaarden van de apps die je gebruikt nog eens nauwkeurig door te lezen en je ervan bewust te zijn welke data je deelt. Ze hoeven natuurlijk nooit je échte naam en geboortedag te weten om je een hardloopschema op maat te kunnen voorschotelen.

Runkeeper heeft nog niet gereageerd op de beschuldigingen.