Signal-app moet stoppen onder nieuwe Belgische wetgeving

‘Signal illegaal volgens Belgische wet’

Signal is illegaal volgens de nieuwe nieuwe wet dataopslag, zo kopte De Standaard onlangs. Zover is het nog niet, maar de impact van de nieuwe Belgische wetgeving rondom dataopslag zullen groot zijn voor Signal. De dataretentiewet is al langere tijd in opspraak in België. Vanwege de impact op privacy heeft het Grondwettelijk Hof de wet al meermaals nietig verklaard. De laatste keer gebeurde dat in april 2021, waarbij werd geoordeeld dat Belgische telecomoperatoren niet langer telefoondata van klanten preventief mogen bewaren. Sindsdien wordt in België gewerkt aan nieuwe wetgeving voor gegevensopslag, wat verstrekkende gevolgen kan hebben voor privacyvriendelijke apps zoals Signal.

Een herziening van de wet die nu op tafel ligt verplicht telecomoperators om alleen metadata te bewaren. Dit bevat niet de inhoud van de gesprekken, maar wel met wie je communiceert, waar en wanneer je je berichten verzendt en welk toestel je daarvoor gebruikt. Dit moet een compromis worden waarbij de privacy van onschuldige burgers niet in het gedrang komt. WhatsApp en Telegram bewaren wel metadata en zouden aan de voorgestelde Belgische wetgeving voldoen. Maar dat geldt niet voor Signal.

Politie en opsporingsdiensten willen over de data kunnen beschikken om onderzoek te doen met wie een verdachte of slachtoffer de afgelopen maanden contact heeft gehad. Locatiedata kan duidelijk maken of iemand in de buurt van het plaats delict is geweest. In de strijd tegen georganiseerde misdaad kan dergelijke data nuttig zijn. Volgens de Belgische politie is er geen andere legitieme methode om aan de informatie te komen. Maar volgens de Liga van Mensenrechten en andere organisaties behandelt de wet elke burger als een potentiële verdachte en dat is tegen het principe van onschuld totdat schuld is bewezen.

Einde voor Signal in België?

De Kamer gaat zich spoedig over het nieuwe voorstel buigen. Wordt het aangenomen, dan zal Signal moeten verdwijnen uit België of de werkwijze moeten aanpassen. Cryptograaf Bart Preneel van de KU Leuven denkt dat Signal zijn diensten niet meer kan aanbieden in België en waarschijnlijk moet vertrekken. Het is onbekend hoeveel Belgische Signal-gebruikers er zijn, aangezien het bedrijf deze cijfers niet verzamelt. Wereldwijd zijn het er ongeveer 40 miljoen, dus het zou om enkele honderdduizenden Belgen kunnen gaan.

Signal is ook in België een stuk minder populair dan WhatsApp en Telegram en wordt vooral gebruikt door mensen die belang hechten aan hun privacy. De app verstuurt alle berichten versleuteld en verzamelt geen metadata. Toen WhatsApp vorig jaar met nieuwe privacyregels kwam, stapten sommige gebruikers over maar de meerderheid bleef bij WhatsApp hangen om een simpele reden: daar zitten je vrienden. Signal heeft nog niet gereageerd, zodat we niet weten welke keuze ze zullen maken.