WhatsApp leest mee: meer dan 1.000 inhuurkrachten zien privéberichten

Update 15:00 uur: Facebook heeft gereageerd en zegt dat berichten alleen kunnen worden gelezen, als een gebruiker ze rapporteert. Op dat moment worden de vijf onversleutelde berichten van de rapporteur naar het WhatsApp-team gestuurd. Facebook wil daarmee duidelijk maken dat niet álle berichten kunnen worden gelezen en is ervan overtuigd dat gebruikers wel beseffen dat er privé-informatie wordt verstuurd op het moment dat je iets rapporteert.

Hieronder volgt ons oorspronkelijke nieuwsartikel.

Moederbedrijf Facebook blijkt ook regelmatig persoonlijke informatie te verstrekken aan autoriteiten, zo blijkt uit een uitgebreid onderzoek van ProPublica. Mark Zuckerberg beloofde in maart 2019 een nieuwe strategie, die meer op privacy was gericht. Hij noemde daarbij WhatsApp als voorbeeld en spiegelde een toekomst voor waarin mensen meer waarde hechten aan beveiliging en privacy. “We gaan dit bouwen op de manier waarop WhatsApp is ontwikkeld”. Hij doelde daarmee op de end-to-end encryptie, waarmee je zeker weet dat alleen de verzender en ontvanger ze kunnen lezen. Niemand anders, ook Facebook zelf niet, kan je berichten lezen. Een jaar eerder had Zuckerberg nog in een verklaring voor de Amerikaanse Senaat verklaard: “We kunnen geen enkele WhatsApp-content inzien”. Dat blijkt nu niet helemaal te kloppen.

In kantoren in Austin, Dublin en Singapore blijken meer dan 1.000 inhuurkrachten dagelijks bezig met het doorlezen van berichten. Ze werken op uurbasis en krijgen via speciale Facebook-software een oneindige stroom van privéberichten, foto’s en video’s te zien zodra een gebruiker door een andere WhatsApp-gebruiker is gerapporteerd. Deze medewerkers bepalen of de inhoud door de beugel kan. Het kan gaan om oplichting, spam, geweld, kinderporno en soortgelijke onfrisse inhoud.

De foto’s tonen het vrolijk gedecoreerde Facebook-kantoor in Austin, dat in 2019 werd geopend.

Voormalige baristas
De moderatoren in Austin zijn over het algemeen twintigers en dertigers, die voorheen werkten als winkel- of kassamedewerker of barista. Ze worden ingehuurd via Accenture, een groot consultancybedrijf dat ook tijdelijk personeel levert aan andere grote bedrijven. Ze verdienen minimaal $16,50 per uur en moeten een geheimhoudingsverklaring tekenen. Ze krijgen de instructie om te zeggen dat ze voor Accenture werken, niet voor Facebook of een van de andere klanten. Per dag moet een moderator zo’n 600 tickets wegwerken, omgerekend minder dan een minuut per ticket.

De medewerkers werken in cubicles, die op de ze foto’s niet te zien zijn.

Zo werkt het scannen
Omdat de berichten op WhatsApp versleuteld zijn kunnen ze niet automatisch worden gescand. Zodra een gebruiker iets rapporteert via de knop in de app worden de 5 meest recente berichten in onversleutelde vorm doorgestuurd naar het moderatiesysteem. Dit kunnen ook foto’s en video’s zijn. De WhatsApp-moderatoren moeten in minder dan een minuut een van de drie opties kiezen: niets doen, de gebruiker op de ‘watch list’ zetten of het account blokkeren. Bij Facebook en Instagram is het mogelijk om losse berichten te verwijderen, maar in een WhatsApp-chat kan dat niet zomaar (dat zou ook argwaan wekken dat er iemand meeleest). Vandaar dat Facebook weigert om van ‘content moderatoren’ te spreken.

Extern moet WhatsApp een privacybelofte uitstralen

Uit een interne marketingpresentatie van december blijkt dat Facebook extern een heel ander imago probeert hoog te houden, terwijl er intern iets heel anders gebeurt. Facebook weigert echter te spreken van contentmoderatie en zegt dat de insteek heel anders is dan bij Facebook en Instagram, waar rond de 15.000 moderatoren alles in de gaten houden. Hierover brengt het bedrijf ook een rapport uit, terwijl alles bij WhatsApp veel meer in het geniep gebeurt. Tegelijk wordt de privacy van WhatsApp nog op andere manieren ondermijnd, zo betoogt ProPublica. Vorig jaar bleek uit onthullingen van een klokkenluider al dat WhatsApps privacybeloftes niet in de praktijk worden gebracht. Maar met die klacht werd niets gedaan, mogelijk omdat er nog andere belangen spelen: WhatsApp deelt veel meer met autoriteiten dan apps zoals Signal.

Bij de overname van WhatsApp in 2014 beloofde Zuckerberg de dienst “exact hetzelfde” te houden, maar de oorspronkelijke oprichters zijn alweer een paar jaar geleden vertrokken en van hun idealen is weinig over. Het uitgebreide verhaal is bij ProPublica te lezen.