Steve Jobs: alles over Apple’s oprichter en voormalige CEO

Als het over Apple hebt, kun je niet om Steve Jobs heen. De legendarische oprichter bouwde Apple uit tot een miljardenbedrijf, dat wereldwijd werd bewonderd. Zijn perfectionisme en extreme focus op mooie en gebruiksvriendelijke producten zorgde ervoor dat we de iMac, iPod, iPhone en iPad vandaag kunnen gebruiken.

• Steve Jobs en de beginjaren van Apple
• NeXT en Pixar
• De terugkeer bij Apple
• Jobs en de iPhone
• Nieuw tijdperk
• Ziekte Steve Jobs
• Opvolging door Tim Cook
• Boeken
• Films

Steve Jobs als oprichter van Apple

Steve Jobs richtte in 1976 samen met zijn studievriend Steve Wozniak het bedrijf Apple Computers op. Er was ook nog een derde oprichter, Ronald Wayne, maar die laatste liet zich al snel uitkopen uit angst voor de risico’s van de startupwereld.

Steve Wozniak is de uitvinder van de Apple I en de belangrijkste ontwerper van de Apple II, maar ook hij stopte na verloop van tijd. Hij legde in 1987 zijn fulltime werkzaamheden neer. Wozniak is nog wel aandeelhouder van het bedrijf en is regelmatig in het nieuws als hij weer een opvallende uitspraak doet. Grote uitvindingen heeft hij sinds zijn vertrek bij Apple niet meer gedaan.

Steve Jobs was misschien een van de oprichters van Apple, hij was zeker niet de eerste CEO. De productie van de Apple I vond aanvankelijk plaats in de garage van de ouders van Steve Jobs. Multimiljonair Mike Markkula wilde wel in het bedrijf investeren, maar zag niet zitten dat de piepjonge Jobs een miljoenenbedrijf zou leiden. Hij stelde daarom Michael Scott (1977–1981) aan. De Apple II werd vervolgens de eerste succesvolle personal computer die in massaproductie werd gefabriceerd. Dankzij de Apple II kon Apple in 1980 een beursgang maken, waardoor Steve Jobs op zijn 25ste multimiljonair werd.

In de periode 1981-1983 was investeerder Mike Markkula zelf CEO, waarna de rol werd overgenomen door John Sculley. Deze voormalige topman van Pepsi-Cola is vooral bekend vanwege de beroemde vraag van Steve Jobs: ‘Wil je de rest van je leven suikerwater verkopen of wil je een kans om de wereld te veranderen?’. Helaas bleek de relatie tussen de twee nogal lastig, mede door het temperament van Jobs.

Jobs was echter wel degene die de beroemde 1984-reclame doordrukte bij de top van Apple. Dit is een van de beroemdste commercials aller tijden die werd gemaakt voor de Super Bowl ter aankondiging van de Macintosh. De Macintosh is misschien wel een van de belangrijkste projecten geweest die Jobs in de jaren ’80 leidde. Het product verkocht echter niet zoveel als verwacht. De sfeer bij Apple Computers verkilde hierdoor en Jobs kreeg ruzie met de bestuursleden. In mei 1985 werd hij hardhandig het bedrijf uitgezet, na een interne machtsstrijd met toenmalig CEO John Sculley.

NeXT en Pixar

In september 1985 richtte Steve Jobs NeXT op, een computerbedrijf dat veel op Apple leek, maar ook op een aantal punten verschillend was. Ten eerste was NeXT een privébedrijf dat Jobs grotendeels met eigen geld financierde. Ten tweede richtte NeXT zich primair op het onderwijs. En ten derde was NeXT bij lange na niet zo succesvol als Apple; de producten waren te duur om op grote schaal verkocht te kunnen worden.

In 1986 kocht Steve Jobs The Graphics Group van George Lucas, een bedrijf dat zou uitgroeien tot Pixar. Dit is de reden waarom Steve Jobs vernoemd staat in de credits van Toy Story als executive producer. Toen Pixar in 2006 werd gekocht door The Walt Disney Company, trad Steve Jobs toe tot Disney’s raad van bestuur.

De terugkeer bij Apple

Toen Apple in de jaren negentig langzaam de concurrentiestrijd verloor met Windows-pc’s, kwam het bedrijf steeds verder in de problemen. Eerst trad CEO John Sculley in 1993 terug na het mislukken van de Apple Newton, een voorloper van de iPhone. Zijn opvolger Michael Spindler moest het veld ruimen na de complete mislukking van het Copland-project, dat de opvolger van OS 7 had moeten produceren.

Toen in 1996 Gil Amelio CEO van Apple werd, was het bedrijf hard op weg richting faillissement. Apple kocht NeXT in februari 1997 en Steve Jobs keerde terug bij Apple als adviseur. Dat was slechts van korte duur: binnen enkele maanden greep Jobs de macht binnen Apple. In juli werd Amelio afgezet als CEO door de raad van bestuur. Enkele weken later trad de raad van bestuur zelf af.

Op 6 augustus 1997 gaf Steve Jobs tijdens MacWorld-conferentie in Boston een keynote over de complete reorganisatie van Apple. Ook kondigde hij aan dat aartsvijand Microsoft 150 miljoen dollar aan aandelen in Apple zou investeren, zonder eventueel stemrecht. Verder sloten Apple en Microsoft een partnership die garandeerde dat Microsoft Office voor de Mac zou blijven verschijnen en Apple geen patent-rechtzaken meer zou starten tegen Microsoft. In september zou Steve Jobs officieel worden aangesteld als CEO ad interim (iCEO) van Apple.

Nieuwe revoluties

Tijdens zijn second coming verschenen de producten waar Apple nu het meeste bekend door is geworden. De muziekbusiness, de telecomwereld en zelfs de gamesindustrie zien er anders uit dankzij de iPod, iPhone en iPad. Apple zelf veranderde ook: van een tikje elitair merk voor designfreaks veranderde het in een bedrijf dat producten maakt die iedereen wil hebben. De honderden miljoenen apparaten die wereldwijd in gebruik zijn, vormen het bewijs.

Jobs en de iPhone

De sprong naar de iPhone vond plaats in 2007, toen Steve Jobs in een van zijn meest beroemde presentaties drie producten aankondigde: een telefoon, een iPod met touchbediening en een internetapparaat. Terwijl hij de drie producten meermaals opnoemde, begon het langzaam tot de zaal door te dringen dat het hier ging om één apparaat.

Het was een van de vele ‘Stevenotes’, productpresentaties met een flair zoals alleen Steve Jobs dat kon doen. Er wordt vaak gegrapt over het Reality Distortion Field, een soort afwijking waardoor je niet meer nuchter kunt denken. Het maakte alles wat Jobs vertelde ongekend interessant, omdat hij alles met zijn ongekende charisma zó geloofwaardig wist over te brengen dat je de producten meteen in huis wilde halen.

Nieuw tijdperk

Jobs’ invloed op de iPhone is vrij ironisch, want één van zijn eerste grote beslissingen die hij na terugkeer bij Apple maakte was het stopzetten van de ontwikkeling van de Apple Newton, een voorloper van de iPhone. Het leek Jobs verstandiger als Apple zich op een klein aantal projecten zou richten, waardoor er geen plek meer was voor de zakcomputer. Apple zou zich pas weer op de mobiele markt richten na de onthulling van de iPod in 2001.

Bekijk ook

Apple-historie: de legendarische Newton met handschriftherkenning

Het is inmiddels 23 jaar geleden dat Apple de Newton uitbracht. Het apparaat was Apple’s eerste poging om een computer te maken die in je zak paste. Nu wordt het apparaat alleen nog door fans gebruikt en in musea getoond.

Jobs’ persoonlijke invloed op de iPhone is op veel plekken terug te vinden. Onder andere in de strijd tussen HTML5 en Flash, waar Jobs zelf een vocale rol in vertolkte. Sinds de eerste iPhone is het niet mogelijk om Flash-animaties af te spelen – een keuze die Jobs maakte omdat hij HTML5 een beter alternatief voor de toekomst vond. Om deze stelling te verdedigen ruziede de toenmalig CEO meermaals met Adobe.

Nog een voorbeeld van zijn betrokkenheid bleek in augustus 2011. Toen Google-topman Vic Gundotra op zondag 6 januari 2008 in de kerk zat, kreeg hij een telefoontje van de Apple-topman. De reden: de letter ‘o’ in het Google-logo had niet de juiste tint geel op de iPhone. Jobs wilde weten of Google akkoord ging met een kleurwijziging.

Steve Jobs vertelde zeer weinig over zijn persoonlijke leven, los van wat er in de biografie van Walter Isaacson staat. Een van de weinige uitzonderingen is een beroemd geworden speech op de universiteit van Stanford. Hier vertelde hij onder meer over zijn achtergrond als kind van adoptieouders:

Ziekte Steve Jobs

In 2004 werd bij Steve Jobs een gevaarlijke vorm van alvleesklierkanker geconstateerd. Wonderbaarlijk genoeg bleek dit een zeldzame variant te zijn die goed te behandelen is. Daardoor was het mogelijk om zonder chemo de ziekte terug te dringen.

Toen in 2009 zijn gesteldheid weer problemen gaf, ging Jobs er vanuit dat het een stofwisselingsziekte was. Het probleem bleek echter complexer dan gedacht, wat ertoe leidde dat Jobs in hetzelfde jaar een levertransplantatie onderging. Tijdens zijn ziekteverlof werd Jobs vervangen door toenmalig COO Tim Cook. Medio 2009 keerde Jobs terug en nam hij het stokje weer over. Hij maakte toen ook het nieuws over zijn transplantatie bekend.

Opvolging door Tim Cook

In 2011 ging Jobs voor de derde keer met ziekteverlof, dit keer om onbekende redenen. De CEO beloofde nog steeds aanwezig te zijn bij belangrijke besluiten binnen het bedrijf, maar liet Tim Cook weer zijn dagelijkse taken overnemen.

Het vertrek zorgde voor een hoop geruchten, maar Jobs wist investeerders weer moed te geven toen hij in maart opvallend vitaal de iPad 2 presenteerde aan de wereld. Toen hij echter hetzelfde deed voor iCloud en iOS 5 tijdens de WWDC in juni 2011, oogde Jobs tengerder dan voorheen.

Tim Cook nam Steve Jobs’ werkzaamheden permanent op zich toen de CEO op 25 augustus 2011 officieel aftrad. Steve Jobs hoopte wel voorzitter van de raad van bestuur te worden, een verzoek dat werd ingewilligd.

Steve Jobs overleed op 5 oktober 2011 door de gevolgen van kanker. Wij zullen hem enorm missen.

Boeken over Steve Jobs

• Steve Jobs door Walter Isaacson (november 2011), de geautoriseerde biografie op basis van interviews met Jobs zelf. Zie onze review van Steve Jobs.
• Becoming Steve Jobs door Brent Schlender (maart 2015). Boek waarin een menselijker beeld van Jobs wordt geschetst. Lees ons artikel.
• The Second Coming of Steve Jobs door Alan Deutschman (oktober 2000). Boek dat zich vooral richt op de periode van het vertrek en de terugkeer van Steve Jobs bij Apple. Niet mals over zijn drang naar perfectionisme.
• The Zen of Steve Jobs door Caleb Melby (december 2011). Strip waarin het leven van Steve Jobs wordt verteld aan de hand zijn vriendschap met zenmeester Kobun Chino Otogawa. Een verfrissende blik op Jobs.

Lees ook: Boeken over iPhone, iPad, Apple, Steve Jobs en meer

Films over Steve Jobs

• Jobs

  De eerste filmbiografie over het leven van Steve Jobs, met Ashton Kutcher in de hoofdrol. In onze filmbespreking van Jobs noemden we het een feest van herkenning. Er was echter wel kritiek op de kwaliteit van de film. iCulture organiseerde een exclusieve voorpremiere voordat de film in de bioscopen draaide. De reacties waren gemengd positief. Fans waren er snel bij om onjuistheden te ontdekken, maar vermakelijk is het zeker.

• Steve Jobs

  Deze film uit 2015 verscheen met hoge verwachtingen: een screenplay door Aaron Sorkin, Danny Boyle als regisseur en Michael Fassbender in de rol van Steve Jobs. Dat moest wel iets goeds opleveren. De gebeurtenissen wijken echter te ver af van de werkelijkheid. Toch is het voor Apple-fans de moeite om te kijken.

• Steve Jobs: The Man in the Machine

  Deze documentaire uit 2015 werd gemaakt door Alex Gibney en onderzoekt de prestaties en het karakter van Steve Jobs aan de hand van clips uit toespraken en oude interviews. De trailer zie je hieronder.

• Triumph of the Nerds

  Triumph of the Nerds is een documentaire uit 1996 en is gebaseerd op het boek ‘Accidental Empires’ van Robert X. Cringely, die ook de commentaarstem voor zijn rekening neemt. Het gaat niet alleen over Apple, maar meer over de ontwikkeling van de personal computer waar Steve Jobs, Steve Wozniak, Bill Gates, Steve Ballmer en Andy Hertzfeld uiteraard een belangrijke rol in speelden.

• Pirates of Silicon Valley

  TV-film uit 1999 waarin vooral de rivaliteit tussen Steve Jobs en Bill Gates centraal staat. De film is absoluut een aanrader, maar met de ogen van nu eindigt hij raar: op het toppunt van de macht van Microsoft. Noah Wyle mocht naar aanleiding van de film zelfs nog een paar minuten Steve Jobs spelen tijdens de keynote van Macworld in 1999.

• iSteve

  Een satirische film van Ryan Perez (‘Funny or Die’). Jobs wordt hier neergezet door Justin Long, de man die jarenlang de reclamespotjes voor Apple maakte en later naar de concurentie overstapte.

• Steve Jobs: Billion Dollar Hippy

  Een documentaire uit 2011 door Evan Davis. Het vertelt het verhaal van de opkomst, val en terugkeer van Steve Jobs. Was in 2019 te zien op de BBC en ook enige tijd op Netflix te kijken.

• Steve Jobs: The Lost Interview

  Een documentaire uit 2012 met 70 minuten interview door Robert X. Cringely. Hij gebruikte het in 1995 voor zijn toenmalige documentaire ‘Triumph of the Nerds’ (zie hierboven).

• General Magic

  Deze documentaire gaat over mensen uit het originele Apple-team. General Magic maakte de eerste handheld personal communicator, die veel te vroeg op de markt kwam maar uiteindelijk de basis vormde voor de latere iPad, iPhone en Apple Watch. We zien oprichters Tony Fadell (ook iPod-vader genoemd) en Kevin Lynch (nu vice-president technologie bij Apple), met bekende namen zoals Andy Hertzfeld en Joanna Hoffman.

• The Pixar Story

  Relevant als je alles over Steve Jobs wilt weten. Steve Jobs leidde Pixar en in deze documentaire uit 2007 is het hele verhaal te zien. Momenteel te zien bij Disney+.

De meeste films die hier genoemd worden zijn te huur via iTunes, Amazon Prime en andere on-demand diensten.