Alles over spatial computing: een interface in de ruimte

Computerrevoluties komen niet zo vaak voor. Eerst was er de muis (Mac), toen multi-touch (iPhone) en nu zijn we volgens Apple toe aan de volgende computerrevolutie: de ruimte. Met spatial computing, oftewel ruimtelijk computergebruik. Alles wat je hierover wil weten – en of het echt zo revolutionair is als Apple wil doen geloven – vind je hieronder. Apple heeft bewust voor de term spatial computing gekozen, aangezien het breder is dan AR en VR. Ook heeft Apple bewust de term ‘metaverse’ genegeerd. Logisch, want Apple lijkt daar geen vertrouwen in te hebben en het zou bovendien te veel geassocieerd worden met concurrent Meta.

• Is spatial computing nieuw?
• Wat is spatial computing?
• Apple en spatial computing
• Dit heb je aan spatial computing (volgens Apple)
• Kan Apple van spatial computing een succes maken?

Is Spatial computing nieuw?

Spatial computing lijkt de zoveelste marketingterm van Apple, maar het bestond al veel langer. Het werd in 2003 gedefinieerd door Simon Greenwold in een proefschrift, genaamd spatial computing. Hij beschrijft het als: “human interaction with a machine in which the machine retains and manipulates referents to real objects and spaces”. Door de opkomst van VR, AR en mixed reality zijn bedrijven zoals Microsoft de term al gaan gebruiken voor digitale omgevingen in een 3D-ruimte. Op 5 juni kondigde Apple een eigen spatial computing-platform aan, op basis van het besturingssysteem visionOS. Het eerste device dat ermee werkt is de Vision Pro-headset. Deze werkt ook met spatial audio.

Wat is spatial computing?

Spatial computing is dus een brede term die verschillende technologieën en mens-computer-interacties omvat. De computer begrijpt daarbij de fysieke wereld en maakt digitale manipulatie van de fysieke ruimte mogelijk.

Spatial computing omvat onder andere:

• 3D Vision: Systemen kunnen de driedimensionale ruimte waarnemen en begrijpen. Het systeem kan deipte detecteren en kan objecten en oppervlakken herkennen (en volgen als ze bewegen).
• Realtime interactie: Ruimtelijke computersystemen kunnen realtime reageren. Ook de interactie met de gebruiker en de omgeving vindt zonder vertraging plaats.
• Contextueel begrip: De systemen begrijpen de context waarin ze werken. Als de gebruiker naar een specifiek object kijkt of een bepaald gebaar uitvoert, moet het systeem begrijpen wat hiermee bedoeld wordt.
• Autonomie: Tenslotte moeten ruimtelijke computersystemen vaak ook in staat zijn om autonoom te opereren. Ze moeten in staat zijn om beslissingen te nemen en taken uit te voeren, zonder directe input van de gebruiker. Bij Apple’s Vision Pro is dit in mindere mate het geval.

Er vallen verschillende technologieën onder de paraplu van spatial computing. Enkele veelgenoemde zijn:

• Augmented Reality (AR): AR legt digitale informatie over de fysieke wereld heen, waardoor de realiteit niet wordt vervangen, maar aangevuld met extra’s.
• Virtual Reality (VR): VR zorgt ervoor dat je je volledig in een digitale wereld kunt onderdompelen. Er is ook interactie met die wereld mogelijk.
• Mixed Reality (MR): MR combineert AR en VR, door digitale objecten over de echte wereld heen te leggen. Dit gebeurt op een manier waardoor interactie mogelijk is met de fysieke omgeving.
• Robotica en drones: Autonome voertuigen zoals drones en robots hebben een hoge mate van ruimtelijk inzicht nodig om te kunnen navigeren in de werkelijke wereld. Dit heeft niet zoveel met Vision Pro te maken.
• Internet of Things (IoT): Sommige IoT-apparaten gebruiken spatial computing om de omgeving te begrijpen en interactie mogelijk te maken. Vaak zijn deze IoT-apparaten echter niet zo snel.

Apple is niet de enige die met spatial computing bezig is. Ook Google, Microsoft en Facebook (nu Meta) hebben er flink in geïnvesteerd, vooral in AR en VR. Meta heeft de Quest-headsets (voorheen Oculus Quest), Microsoft heeft de HoloLens ontwikkeld en Google heeft ARCore, de tegenhanger van Apple’s ARKit.

De nieuwste Meta Quest 3 headset kost maar 500 euro.

Apple en spatial computing

Volgens Apple’s visie heeft Spatial Computing drie fundamentele elementen: vensters, volumes en ruimtes. Deze kun je gebruiken om een uitnodigende, immersive ervaring te bouwen. Met tools van Apple (met name Xcode en de nieuwe tool Reality Composer Pro) kun je zelf aan de slag gaan om apps te maken.

Apple CEO Tim Cook presenteert het als een nieuwe revolutie op het gebied van computing. “Net zoals de Mac ons liet kennismaken met personal computing en de iPhone ons liet kennismaken met mobiel computergebruik, laat Apple Vision Pro ons kennismaken met ruimtelijk computergebruik”. Cook wekt daarmee de indruk dat Apple iets compleet nieuws heeft uitgevonden, dat anders is dan bestaande headsets. En ook dat het voortrekker zal zijn in deze nieuwe revolutie. Ook al bestaat Spatial Computing veel langer, zoals je hierboven kon lezen.

“Vision Pro is gebaseerd op tientallen jaren aan innovaties van Apple en heeft een revolutionair nieuw invoersysteem en duizenden baanbrekende innovaties. Het ontsluit ongelofelijke ervaringen voor onze gebruikers en spannende nieuwe mogelijkheden voor onze ontwikkelaars.”

Apple gebruikte in de aankondiging de volgende termen NIET:

• “Virtual Reality” (VR)
• “Mixed Reality” (MR)
• “Extended Reality” (XR)
• “Metaverse” (een term die vooral Meta gebruikt)
• “Artificial Intelligence” (een term die tijdens Google I/O extreem vaak werd gebezigd)

Maar juist wel deze termen:

• “Eerste spatial computer” (Vision Pro)
• “Spatial computing”
• “Augmented reality” (AR)
• “Machine learning” (ML)
• “Immersive environment”

Het is dus duidelijk dat Apple de Vision Pro geen AR/VR/XR-headset of mixed reality headset noemt, maar een spatial computer. Het woord “spatial” werd in het persbericht zelfs 51 keer genoemd, ook al schurkt het dicht aan tegen VR en XR.

Dit heb je aan spatial computing (volgens Apple)

Apple probeert vooral duidelijk te maken wat het nut voor gebruikers is en hoe deze nieuwe manier van ruimtelijk computergebruik je leven kan verrijken. De focus ligt daarbij op vier elementen:

• Het vervangt een extern scherm
• Het biedt indrukwekkend vermaak
• Het biedt nieuwe manieren om samen te werken en verbinding te maken met andere mensen
• Het geeft je de mogelijkheid om herinneringen vast te leggen en opnieuw te beleven

Kan Apple van spatial computing een succes maken?

Apple is relatief laat met een dergelijke headset, maar heeft op andere punten juist weer een voorsprong. Hier zijn 5 pluspunten waar Apple van kan profiteren.

#1 Bestaand ecosysteem

Een groot voordeel voor Apple is dat er al een indrukwekkend aanbod van apps is. Dankzij de nauwe overeenkomsten tussen visionOS, iOS, iPadOS en macOS kun je meteen al op de eerste dag honderden apps proberen. Het gaat daarbij om apps die je al kent en die je nu in een nieuwe, ruimtelijke dimensie kunt gebruiken.

Dit geldt bijvoorbeeld voor FaceTime en Zoom: als je kunt rondkijken naar je gespreksgenoten geeft dat een veel natuurlijker effect. Films en sportwedstrijden kun je voortaan kijken op een extra groot scherm en je kunt games spelen alsof je er middenin zit. Apple kan met Spatial Computing ook allerlei bestaande diensten verrijken, zoals Fitness+ voor het doen van workouts of Apple TV+ voor het kijken van series.

#2 Aandacht voor de gebruikerservaring

Apple heeft altijd veel aandacht voor de gebruikerservaring gehad. Om te voorkomen dat je als een zombie rondloopt in je eigen wereld, kunnen anderen door de bril je ogen en gezichtsuitdrukking zien. Je kunt ook door de bril naar je omgeving kijken en als iemand naar je toe loopt, zal deze langzamerhand zichtbaar worden, zodat je niet schrikt.

#3 Aandacht voor privacy

Zoals we bij Apple gewend zijn is er veel aandacht voor privacy en veiligheid. Met Optic ID kun je je headset ontgrendelen, goedkeuring geven voor transacties en inloggen bij diensten. Ook kunnen apps niet meekijken in jouw woonkamer. Gebruikers van Google Glass kregen de niet erg flatteuze bijnaam ‘glassholes’ omdat mensen het onsympathiek vonden om voortdurend gefilmd te worden. Het is nog afwachten of het normaal wordt om de hele dag een collega met een headset te zien rondlopen. Dit doet toch wat denken aan mensen die de hele dag een hoofdtelefoon dragen om niet met anderen te hoeven praten. Maar je persoonlijke gegevens zijn in ieder geval veilig, want die blijven lokaal op het apparaat.

#4 Aandacht voor design

Aan alles is te zien dat de Vision Pro een duur product is, gemaakt van hoogwaardige materialen. Met close-ups van de hoofdband, Digital Crown en andere onderdelen zie je meteen dat dit een kostbaar hebbeding is en van een totaal andere orde dan de kunststof headsets van andere fabrikanten. Dit rechtvaardigt de prijs enigszins. Apple probeert de prijs ook wat te rechtvaardigen door duidelijk te maken dat de Vision Pro je breedbeeld-tv en je high-end camera kan vervangen. Dit gebeurde eerder ook al bij de iPhone en iPod.

#5 Aandacht voor ontwikkelaars

De aankondiging op WWDC 2023 was een perfect moment: niet alleen kan Apple de headset laten zien, maar er zijn ook enorm veel sessies over spatial design, spatial input en dergelijke. Wil je meer weten over visionOS, dan heeft Apple ook een uitlegpagina met verwijzing naar alle relevante sessies. Aanpassen van reeds bestaande apps zal relatief eenvoudig zijn voor ontwikkelaars die al wat langer met het iOS-ecosysteem bezig zijn.

Bekijk ook

visionOS: alles over de software van Apple Vision Pro

Alles over visionOS, het besturingssysteem voor Apple’s mixed reality-headset. Lees meer over de functies, het ontwerp, de mogelijkheden, apps, beschikbaarheid en meer.